Biotexnologiya – biologik makromolekulalar va organizmlar ishtirokida yaratilgan texnologiya

1-MAVZU:

BIOTEXNOLOGIYA FANIGA KIRISH VA UNING ASOSIY YO’NALISHLARI

BIOTEXNOLOGIYA – biologik

makromolekulalar va organizmlar ishtirokida

yaratilgan texnologiya

BIOTEXNOLOGIYA

An’anaviy

Zamonaviy

An’anaviy biotexnoligiya

Sutdan 

Bug’doy 

Meva sabzavotdan

O’smlik

Hayvonlardan

Qatiq

Spirt

Sharbat

Sifatli o’simlik navlari

Zotdor nasllar

Zamonaviy biotexnologiya

BIOLOGIYA

MIKROBIOLOGYA

GENETIKA

• Mikroorganizmlarni sanoat miqyosida ko’paytirish
• Ularning biomassalaridan ferment, garmon, vitaminlar olish rivojlanib bormoqda

Fanlarining rivojlanishi hisoboga

BIOKIMYO

KIMYO

Biotexnologiya jarayonlaridan mikroorganizmlar, o’simlik va hayvon hujayralari, ulardan ajratilgan fermentlar, hujayra  organnellalari, ularni o’rab turgan membranalar sof yoki immobillashgan holatda oqsil, organik kislotalar, aminokislotalar, spirtlar, dorivor moddalar, fermentlar, garmonlar va boshqa moddalar ishlab chiqarishda yoki ba’zi bir organik moddalarni  (masalan, biogaz) ishlab chiqarish, sof holda metall ajratish, oqova suvlarni va qishloq xo’jalik yoki sanoat chiqindilarini qayta  ishlashda keng   foydalaniladi.  

QISHLOQ XO‘JALIGIDA BIOTEXNOLOGIYA

Qishloq xo‘jaligida biotexnologiya quyidagi maqsadlarda ishlatiladi:

• Yuqori hosildorlik olishda;

•Patogen bakteriyalar , zamburug‘lar va viruslarga qarshilik ko‘rsatishda;

•Noqulay tabiiy sharoitlarda yashash qobiliyatini (sovuq va qurg‘oqchilik) oshirishda;

• Hashoratlarga chidamlilikda,

•Yovvoyio‘tlar zararkunandalarga qarshi kurashda;

• Yer yuzida insonlarning soni jadallik bilan ortayotgan bir vaqtda oziq-ovqatga bo‘lgan talabni qondirish , o‘simlikshunoslik va chorvachilikning samaradorligini oshirish kerak , shuning uchun biotexnologiyani asosiy e’tibori shu muammoga qaratilgan.

MIKROORGANIZMLAR BIOTEXNOLOGIYASI

Mikroorganizmlar asosida xilma-xil fiziologik faol moddalarni sintez qilish,buning uchun kerakli va iqtisodiy samara beradigan, raqobatbardosh mikrob produtsentlarni yaratish, ulardan kerakli mahsulotni ajratib olishni yo‘lga qo‘yish, shu maqsadda o‘simlik va hayvon hujayrava to‘qimalaridan foydalanish kabilar. Mikrob yetishtirish na ob-havoga na faslga bog‘liq 1 kubmetr ozuqa muhitida achitqi zamburug‘lari 24 soatda 30 kilogram oqsil to‘playdi, shuncha miqdorda oqsilto‘plash uchun 18 gektar ergano‘xat ekib, uch oy parvarish qilish lozimbo‘ladi

TIBBIYOTDA BIOTEXNOLOGIYA

Tibbiyotda biotexnologiya vositalari va metodlari turli kasalliklarni erta tashxis qo‘yish va davolash uchun mo‘ljallangan yangi biologik faol moddalar va dorilarni yaratishda muhim rol o‘ynaydi.

Biotexnologik izlanishlar faoliyati tufayli SARATON va OITS kabi jiddiy kasalliklarni davolashning zamonaviy usullari ishlab chiqilmoqda. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra bu usullar bemorlar hayotini uzaytirish imkonini berishi aniqlangan.

Antibiotiklar – yuqori fiziologik faollikka ega bo‘lib, ma’lum guruh mikroorganizmlar, rak va boshqa kasalliklarning rivojlanishiga tanlab ta’sir etib rivojlanishini to‘xtatadi. Ularning turi 5000 dan oshiq bo‘lib , ayrimlari terapevtik ishlarga tavsiya qilingan. Biotexnologiyaning yangi yo‘nalishi qimmatbaho garmonal preparatlarni sintez qilish hisoblanadi

OZIQ-OVQAT BIOTEXNOLOGIYASI

Oziq-ovqat biotexnologiyasi yangi ferment preparatlari, mikrob sintezi mahsulotlari, yangi turdagi biologik faol moddalar va ko'p komponentli qo'shimchalar sifatida ishlatiladigan xom ashyo va oziq -ovqat qo'shimchalarining biotexnologik imkoniyatlarini o'rganadi. Oziq-ovqat biotexnologiyasi qayta ishlash sanoati uchun yuqori sifatli mahsulotlarni yaratishga imkon beradigan yangi, yanada tejamli va istiqbolli o'ziga xos texnologik echimlarni ishlab chiqadi.