Biologiya” kafedrasi odam anatimiyasi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma bilim sohasi

18-Amaliy mashg’ulot
Mavzu: Eshitish va vestibulyar a’zolarining tuzilishi.
Dars maqsadi: Eshitish organi va muvozanat organining tuzilishi va o‘zaro bog’liqligini biladi.
Identiv o‘quv maqsadlar.
1.Eshitish organi va muvozanat organining tuzilishi va o‘zaro bog’liqligini biladi.
Kerakli jihozlar: Eshitish organi va muvozanat organi ifodalangan rasm,mulyaj va relef tablitsalar.
Ishning mazmuni:
Eshitish organi, tashqi, o‘rta va ichki quloqlardan va ichki quloqqa joylashgan muvozanat organidan iboratdir.
Tashqi quloq: quloq suprasi va tashqi eshitish yo‘lini o‘z ichiga oladi. Tashqi quloq eshitish yo‘li uzunligi 30 mm va diametri 0, 19 mm gacha bo‘lgan naydir. Tashqi eshitish yo‘lining terisida sarg’ish ranglarga yopishqoq sekret ishlab chiqaruvchi maxsus bezlar bor.
O‘rta quloq bo‘shlig’i Evstaxiy nayi yordamida burun xalqumga tutashgan.O‘rta quloq bo‘shlig’i havo to‘ldirilgan uning devorlari esa shilimshiq parda bilan qoplangan.
O‘rta quloq bo‘shlig’ida zanjir hosil qilib joylashgan o‘rta eshitish suyakchalari bolg’acha, sandon va uzangi bor. Bolg’acha nog’ora pardaga eng yaqin joylashgan bo‘lib shu bilan birga uzun o‘simta yordamida unda birlashib ketgan. Sandon bolg’acha va uzangiga birikkan. Uzangi asosida uzunroq teshikli yopib turadi. Ichki quloq eshitish va muvozanat organining eng muhum bo‘limi hisoblanib labirint chakka suyagi piramida qismining ichida joylashgan. Parda labirint suyak labirint ichida joylashgan.
Ichki quloqning hamma bo‘shliqlari suyuqlik bilan to‘lgan. Parda labirint ichidagi shu suyuqlik endolimfa deb ataladi. Parda labirintni tashqi tomonda o‘rin olgan suyuqlik esa perelimfa deb ataladi.Chig’anoq spiralga o‘xshab 2, 5 uch marta aylanib tepada cho‘qqi hosil qilib ya’ni chig’anoqqa o‘xshab tugaydi. Shu sababli chig’anoq deb ataladi. Chig’anoqdan chiganoq bo‘shlig’i ichiga spiral suyak plastinkasi chiqadi. Bu plastinka chig’anoq bo‘shlig’ini ikkiga dahlizga olib chiquvchi dahliz narvoni va nog’ora bo‘shlig’iga olib chiquvchi narvonga bo‘ladi.Uch burchak shakliga ega bo‘lgan chiganoq kanalining yuqori tomoni bilan ostki tomoni asosiy plastinka bilan chegaralangan bo‘lib bu devor bag’rida eshituv apparati korti a’zosi joylashgan. Shunday qilib quloqni funksional jihatdan ikki qismga bo‘lish mumkin.

1. 
   Quloqning tovush o‘tkazuvchi qismi bunga tashqi va o‘rta quloqlar kiradi.
   
2. 
   Tovushni sezish qismi bo‘yniga chiganoq ichidagi korti a’zosi kiradi.