Biologiya fanini o’qitishda innovasion texnologiyalar faninig mazmun-mohiyati

---

REJA
1.Biologiyani o’qitishda innovasion texnologiyalar fanini 
o’qitishning maqsad va vazifalari. 
2. Ta’limda innovasion va texnologik yondashuvning 
mazmun-mohiyati. 
3. Ta’lim-tarbiya samaradorligini oshirishning dolzarb 
muammolari. 
4. Biologiya fani o’qituvchisining innovasion faoliyati. 

---

*
Innovatsiya (inglizcha innovation)-yangilik kiritish, yangilik
demakdir. Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayon hamda 
o’qituvchi va talaba faoliyatiga yangilik, o’zgarishlar kiritish 
bo’lib, uni amalgam oshirishda asosan interfaol uslublardan 
foydalaniladi. 
*
 Interfaol
(“Inter”- bu o’zaro, ”ast”- harakat qilmoq) - o’zaro 
xarakat qilmoq yoki kim bilandir suhbat, muloqot tartibida 
bo’lishni anglatadi. Boshqacha so’z bilan aytganda, o’qitishning 
interfaol uslubiyatlari - bilish va kommunikativ faoliyatni tashkil 
etishning maxsus shakli bo’lib, unda ta’lim oluvchilar bilish 
jarayoniga jalb qilingan bo’ladilar, ular biladigan va o’ylayotgan 
narsalarni tushunish va fikrlash imkoniyatiga ega bo’ladilar. 
Interfaol darslarda o’qituvchining o’rni qisman talabalarning 
faoliyatini dars maqsadlariga erishishga yo’naltirishga olib keladi. 
*
Bu uslublarning o’ziga xosligi shundaki, ular faqat pedagog va 
talabalarning birgalikda faoliyat ko’rsatishi orqali amalga 
oshiriladi. 

---

Bunday pedagogik xamkorlik jarayoni 
o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lib, 
ularga: 
-talabaning dars davomida befarq bo’lmaslikka,mustaqil fikrlash, ijod qilish va 
izlanishga majbur etilishi; 
- talabalarning o’quv jarayonida fanga bo’lgan qiziqishlarini doimiyligini 
ta’minlanishi; 
- talabalarning fanga bo’lgan qiziqishlarini mustaqil ravishda har bir masalaga 
ijodiy yondashgn holda kuchaytirilishi ; 
- pedagog va talabalarning hamkorlikdagi faoliyatini doimiy ravishda tashkil 
etishlari mumkin.

---

*
Yangi munosabatlarning o’ziga xos jihati an’anaviy ta’limdagidan 
farq qilib, o’quvchi-talabalarning mustaqilligi va o’quv faoliyatini 
taqiqlamasdan, balki belgilangan maqsadga yo’naltirish, o’quv 
faoliyatini hamkorlikda tashkil etish, ularni faoliyatga ongli 
ravishda yo’llash, biror-bir faoliyatni buyruq orqali amalga 
oshirmasdan, balki samarali tashkil etish orqali o’quvchi-
talabalarda fan asoslarini o’rganishga bo’lgan qiziqishlarini 
orttirish, shaxsning ehtiyoji, qiziqishi va imkoniyatlarini 
chegaralamasdan erkin tanlash huquqini berish sanaladi.
*
Ta’lim – pedagogik jarayonning muhim tarkibi bo’lib, o’quvchi-
talaba bilan o’qituvchi (pedagog) ning shaxsga yo’naltirilgan 
o’zaro munosabatlari hisoblanadi. Ijtimoiy bilimga teng bo’lgan 
pedagogik texnologiyalarning tashkil topishida fanning roli ortib 
bormoqda. 

---

Zamonaviy pedagogik texnologiyalarning psixologik-pedagogik nuqtai 
nazardan takomillashuvining asosiy yo’nalishlari quyidagilar bilan 
ifodalanadi: 
o’quvchi-talabaning yodlashdan eslab qolish funksiyasiga o’tishi, ya’ni 
o’zlashtirilganini ishlatish imkonini beruvchi aqliy rivojlanish jarayoniga 
o’tishi; 
o’rtacha o’quvchi-talabaga yo’naltirilganlikdan o’qitishning tabaqalashgan va 
individuallashtirilgan dasturlariga o’tish; 
o’quvchi-talabaning tashqi motivasiyasidan ichki ma’naviy tartibga o’tish. 

---

Maqsadga yo’naltirilganlik, jarayon 
natijalarining tashxisli tekshiruvi o’quv 
jarayonining barcha qirralarini qayta 
ishlab chiqish davriga mujassamlashtirish 
imkonini yaratadi. U asosan o’z ichiga 
quyidagilarni oladi: 
ta’limda umumiy maqsadning qo’yilishi; 
tuzilgan umumiy maqsaddan aniq maqsadga o’tish; 
o’quvchi-talabalarning bilim darajalarini dastlabki (tashxisli) baholash; 
bajariladigan o’quv ishlari majmuasi (bu bosqichda teskari bog’lanish asosida zudlik 
bilan ta’lim jarayoniga tuzatish kiritish bo’lishi lozim); 
natijani baholash. 

---

Umumiy 
ko’rinishda pedagogik 
texnologiya tarkibiga 
quyidagilar kiradi:
identifikasiyalangan o’quv maqsadlarini ishlab 
chiqish; 
o’quv maqsadlari taksonomiyasi; 
o’quv maqsadlarini nazorat (test) 
topshiriqlariga aylantirish;
maqsadga erishish usullari; 
erishilgan o’quv maqsadlarini baholash. 

---

M.V.Klarin fikri bo’yicha o’qituvchi 
(pedagog)lar tomonidan maqsadlarni 
belgilashning o’ziga xos usullari 
quyidagicha:
1.O’quv materialining rejasidan kelib chiqib, maqsadni 
belgilash. 
2.Maqsadni o’qituvchi (pedagog) faoliyati orqali aniqlash. 
3.O’quvchi-talabaning intellektual, emosional, shaxsiy 
rivojlanish ichki jarayonlari va qonuniyatlari orqali o’quv 
maqsadini qo’yish. 

---