Biologiya fanidan uzviylashtirilgan dts talablari asosida bajariladigan labarotoriya, amaliy mashg’ulot va sayohat darslarini tashkil qilish metodikasi

Uyga vazifa: Xulosa yozib kelish.

9-sinf biologiya.

1-Ekskursiya.

Mavzu: O’simliklarning yangi navlarini yaratish bilan tanishish maqsadida seleksiya institutlari, stansiyalariga borish.
Mashg’ulotning maqsadi: O’quvchilarni o’simliklarning yangi navlarini yaratish metodlari bilan tanishtirish. Seleksiya sohasidagi yutuqlar bilan tanishtirish.
Kerakli jihozlar: Qog’ozlar, blaknot, qalam, fotoaparat.



Qog’ozlar Qalam Fotoaparat

Ekskursiyani tashkil etish: Seleksioner olimlar bilan birgalikda ish olib borish.

Ekskursiyaning borishi: : O’quvchilarni o’simliklarning yangi navlarini yaratish metodlari bilan tanishtirish. (Seleksiya sohasidagi yutuqlar bilan tanishish uchun quyidagi jihatlarga e’tibor berish lozim).

1. Seleksiya sohasida qo’llaniladigan metodlar va ularning afzalligi.

2. Seleksiya institutlari, stansiyalaridagi o’simliklar kolleksiyalari bilan tanishish.

3. Yangi yaratilgan navlar bilan tanishish.

4. Yangi yaratilgan navlar qanday metodlardan foydalanib olinganini o’rganish.

5. Yangi yaratilgan navlarni ustunlik tomonlarini o’rganish.

6. Seleksiya sohasidagi boshqa yutuqlar bilan tanishtirish.

Natijalarni quyidagi jadvalga qayd eting.

№	Yangi yaratilgan navlar nomi	Qanday metodlardan foydalanib yaratilgan	Yangi yaratilgan navlarni ustunlik tomonlari	Yaratgan olimlarning ism familiyasi
1
2
3

Uyga vazifa: Jadvalni to’ldirib xulosa yozib kelish.

5- 9 sinflar uchun biologiya fanidan Davlat ta’lim standarti va o’quv dasturiga kiritilgan amaliy va o’quv laboratoriya mashg’ulotlari hamda ekskursiyalarni o’tkazish uchun yillik reja.
5- sinflar uchun
№	Dars soati	Mavzular nomi	Ajratilgan soat	O’tiladigan sana	BKM soni	Uyga vazifa	izoh
1	3	1-Laboratoriya mashg’uloti. Gulli o’simliklarning organlari bilan tanishish.	1		2	Xulosa yozish.
2	5	1-Ekskursiya.Kuzda o’simliklar hayotida ro’y beradigan o’zgarishlar bilan tanishish.	1		2	Xulosa yozish.
3	11	2-Laboratoriya mashg’uloti. Mikroskopning tuzilishi bilan tanishish.	1		1	Xulosa yozish.
4	12	3-Laboratoriya mashg’uloti. Piyoz po’stidan va chigit tuklaridan preparat tayyorlash va ularni mikroskopda ko’rish.	1		1	Xulosa yozish.
5	18	4-Laboratoriya mashg’uloti. Ildizning tizimlari bilan tanishish.	1		2	Xulosa yozish.
6	32	2-Ekskursiya. Issiqxonalarda o’stiriladigan o’stiriladigan o’simliklar bilan tanishish.	1		3	Xulosa yozish.
5-sinflar uchun jami 6-soat ajratilgan(Jami BKMlar soni-11).

6- sinflar uchun
№	Dars soati	Mavzular nomi		Ajratilgan soat		O’tiladigan sana		BKM soni	Uyga vazifa			izoh
1	7	1-Laboratoriya mashg’uloti. Tabiatdan yig’ilgan hamda xona o’simliklaridan foydalanib, to’pgullar va gullarning tuzilishi bilan tanishish.		1				4	Xulosa yozish.
2	15	1-Amaliy mashg’ulot. Madaniy o’simliklar urug’larining unuvchanligini aniqlash.		1				6	Xulosa yozish.
3	18	1-Ekskursiya. O’simliklar hayotida ro’y beradigan o’zgarishlar.		1				4	Xulosa yozish.
4	36	2-Laboratoriya mashg’uloti. Bir va ko’p hujayrali yashil suvo’tlarini o’rganish.		1				2	Xulosa yozish.
5	40	2-Ekskursiya. Yopiq urug’li yoki gulli o’simliklar haqida tushuncha. Ikki va bir urug’pallali o’simliklar sinflari va ularning o’ziga xos xususiyatlari.		1				4	Xulosa yozish.
6	54	2-Amaliy mashg’ulot. Aniqlagichlardan foydalanib gulli o’simliklarning oilalarini o’rganish.		1				3	Xulosa yozish.
7	58	3-Ekskursiya. O’simliklar qoplami.		1				3	Xulosa yozish.
8	68	3-Amaliy mashg’ulot. Xona o’simliklarini ko’paytirish.		1				1	Xulosa yozish.
6-sinflar uchun jami 8-soat ajratilgan. (Jami BKMlar soni-27)
7- sinflar uchun
№	Dars soati	Mavzular nomi	Ajratilgan soat		O’tiladigan sana		BKM soni		Uyga vazifa		izoh
1	6	1-Laboratoriya mashg’uloti. Tirik tufelka harakatini, tuzilishini, ta’sirlanishini mikroskop ostida kuzatish.	1				1		Xulosa yozish.
2	15	2-Laboratoriya mashg’uloti. Yomg’ir chuvalchangining tuzilishi, harakatlanishi va refleksini kuzatish.	1				2		Xulosa yozish.
3	25	3-Laboratoriya mashg’uloti. Hashorotlarning tashqi tuzilishini yashil bronza qo’ng’izi misolida o’rganish.	1				4		Xulosa yozish.
4	33	4-Laboratoriya mashg’uloti. Baliqlarning tashqi tuzilishi va harakatlanishini o’rganish.	1				2		Xulosa yozish.
5	47	5-Laboratoriya mashg’uloti. Qushlarning tashqi tuzilishi. Qushlarning pat va par qoplamini o’rganish.	1				4		Xulosa yozish.
6	61	1-Ekskursiya. “o’lkamiz qushlari va sut emizuvchi hayvonlarining xilma-xilligi, ularning tabiatdagi va inson hayotidagi ahamiyati” mavzusida tabiat, tabiat muzeyi, hayvonot bog’iga yoki “chorvochilikning asosiy tarmoqlari va ularning inson hayotidagi ahamiyati” mavzusida chorvochilik fermalariga ekskursiya.	1				4		Xulosa yozish.
7-sinflar uchun jami 6-soat ajratilgan. (Jami BKMlar soni-17)
8- sinflar uchun
№	Dars soati	Mavzular nomi	Ajratilgan soat		O’tiladigan sana		BKM soni		Uyga vazifa	izoh
1	6	1-Laboratoriya mashg’uloti. Epiteliy, biriktiruvchi, muskul va nerv to’qimalari tuzilishi bilan tanishish.	1				2		Xulosa yozish.
2	13	2-Laboratoriya mashg’uloti. 1.Muskullarning dinamik va statik ishini kuzatish. 2. Tayanch-harakatlanish sistemasi shikastlanganda birinchi yordam ko’rsatish.	1				4		Xulosa yozish.
3	18	3-Laboratoriya mashg’uloti. Qonning shaklli elementlarini o’rganish.	1				2		Xulosa yozish.
4	24	4-Laboratoriya mashg’uloti. Jismoniy mashq bajarganda yurak-qon tomirlar sistemasiga ta’sirini baholash.	1				4		Xulosa yozish.
5	28	5-Laboratoriya mashg’uloti. 1. Ko’krak qafasining harakatini kuzatish.2. Nafas bilan chiqaradigan havodagi karbonat angidridni aniqlashga oid tajriba o’tkazish.	1				3		Xulosa yozish.
6	34	6-Laboratoriya mashg’uloti. So’lak fermentining kraxmalga ta’siri.	1				1		Xulosa yozish.
7	38	7-Laboratoriya mashg’uloti. Jadvaldan foydalanib, sutkalik ovqat ratsionida necha gramm oqsil, yog’, uglevodlar va qancha kkal energiya bo’lishini aniqlash.	1				1		Xulosa yozish.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 5-6 sinf botanika darsligi O’. Pratov va boshqalar Toshkent 2010-2011y.

2. Zoologiya darsligi O. Mavlonov Toshkent 2010 y .

3. Odam va uning salomatligi. B.Aminov O.Mavlonov Toshkent 2010 yil 3-5betlar.

4. Biologiyadan laboratoriya va amaliy mashg`ulotlar uchun metodik qo`llanma (5-9 sinflar)

M.Allamuratov 2 E.Zaripov I Saparbayev 3 Z.Usmanova 4. R.Maqsudova Toshkent 2009 y.

5. Isroilova B. Biologiyadan laboratoriya mashg`ulotlari Toshkent “O`qituvchi” 2008 y.

6 Uzviylashtirilgan DTS va o`quv dastur Toshkent 2010 y

7 Biologiya fanidan uzviylashtirilgan o`quv dasturni joriy etish bo`yicha tavsiyalar.

8. Biologiya xonasi 2008 yil

9. Maktabda biologiya 2010 y. 6-8son

10.Genetikadan masalalar yechish 2009 y. J.Raximov 30. Genetikadan masala va mashqlar yechish metodikasi X.Bekchanov 2007 y. Urganch sh.

11. Zoologiya o`qitish metodikasi.

12. Botanika o`qitish metodikasi J.O.Tolipova A.S.Toxtaev O`. Pratov Toshkent 2003 y 3-25 bet. 5-6 sinflar uchun