Biologiya 9-sinf


ta’kidlovchi dalil ekanligini izohlang



Download 0,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/54
Sana21.04.2022
Hajmi0,94 Mb.
#568860
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   54
Bog'liq
bellashuv uz- - -9-sinf-biologiya (1)

ta’kidlovchi dalil ekanligini izohlang.
 
Hujayra tarkibiga jonsiz tabiatda uchraydigan kimyoviy elementlardan 70 taga yaqini kiradi. 
Ular ko‘pincha
biogen elementlar deb ataladi. Bu tirik va jonsiz tabiatni umumiyligini ta’kidlovchi dalillardan biridir. 
Biroq
X

X
h
X

X

X


sog’lom 
X

X
h
-s
og’
tashuvchi

X

Y - 
sog’lom 
X

Y- kasal
Javoblar tarqatilinmasin! Mualliflik huquqi qonun tomonidan himoyalangan. 
Biologiya fanidan barcha sinflar uchun imtixon javoblari I-005 
tirik va jonsiz tabiatdagi kimyoviy elementlarning o‘zaro nisbati turlicha bo‘ladi. Tirik organizm tarkibiga
kiruvchi kimyoviy elementlar miqdoriga qarab bir necha guruhga bo‘linadi. Bular: 
makroelementlar 
(S, O, 
H, N, P, C, K, Na, Ca, Mg, Cl, Fe) va mikroelementlar (Zn, Cu, J, F, Co, Mo, Sr, Mn, B)dir. Hujayra 
massasining 98 % ini to‘rtta element: vodorod, kislorod, uglerod va azot tashkil qiladi. Bu elementlar barcha
organik birikmalarning asosiy tarkibiy qismlari hisoblanadi. Hujayra tarkibidagi P, S, K, Na, Ca, Mg, Cl, Fe 
kabilar 1,9 % ni tashkil etadi. Ularning har biri hujayrada muhim vazifalarni bajaradi. Masalan, Na, K va Cl 
hujayra membranalari orqali turli xil moddalarni o‘tkazishni ta’minlaydi. Nerv hujayralarida hosil
bo‘ladigan qo‘zg‘alishlarini
o‘tishi ham shu elementlar yordamida amalga oshiriladi. Ca va P suyak
to‘qimalarini hosil qilishda ularning mustahkamligini ta’minlashda ishtirok etadi. Bundan tashqari Ca
qonning normal ivishini ta’minlovchi omildir. Fe elementi eritrositlar oqsili 
- gemoglobin tarkibiga kiradi va 
kislorodni o‘pkadan to‘qimalarga olib borishda ishtirok etadi. Mg elementi o‘simlik hujayralarida
fotosintezda ishtirok etuvchi pigment - xlorofill tarkibiga kiradi, hayvonlarda esa, biologik katalizatorlar 


tarkibida biokimyoviy 
reaksiyalarni tezlashtirishni ta’minlaydi. Barcha qolgan elementlar (rux, mis, yod,
ftor, kobalt, marganes, molibden, bor va boshqalar) hujayrada juda kam miqdorda uchraydi, ya’ni hujayra
massasining 0,02 % ga yaqin qismini tashkil etadi. 
Mikroelementlar 
biologik faolligi yuqori bo‘lgan
moddalar - gormonlar, fermentlar, vitaminlar tarkibiga kiradi. Masalan, qalqonsimon bez tomonidan ishlab 
chiqariladigan tiroksin gormoni tarkibiga yod elementi kiradi. Uning yetishmasligi tiroksinni hosil bo
‘lishini
kamaytiradi, natijada bez gipofunksiyaga uchraydi va buqoq kasalligi rivojlanadi. Rux bir qator 
fermentlarning tarkibida, jinsiy gormonlarning faolligini oshiradi. Kobalt B
12 
vitaminining zaruriy tarkibiy 
qismi bo‘lib, qon hosil bo‘lishida muhim a
hamiyat kasb etadi. 

Download 0,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish