Biologiya 5 new indd

Q
edurtm_uz
51 -ra sm . Kanakunjut.
K a n a k u n ju t bo‘yi 2 - 3 metr kela- 
digan bir yillik o ‘t (51-rasm). Bargi 
yirik panjasimon. Palmaga o ‘xshab 
tez o ‘suvchi manzarali o‘simlik si­
fatida o ‘stiriladi. Uning urug‘ ida za- 
harli moddalar ko‘ p uchraydi. Bu 
o ‘simlikdan zaharlangan odamda ich 
ketishi, ko‘ ngil aynishi, darmonsizlik 
kabi holatlar kuzatiladi. Urug‘ i tarkibi- 
da zahardan tashqari, 4 0 -5 0 % moy 
mavjud b o ‘ lib, tabobatda undan soch 
va terini parvarishlashda foydalani- 
ladi. Kanakunjut moyi surtib yurilsa, 
soch va kipriklarning mustahkamligi 
ortadi.
B a n g id e v o n a bo‘yi 1 metr kela- 
digan o ‘t (52-rasm). Tashlandiq yer- 
larda, yo ‘ l yoqalarida o ‘sadi. Bargi 
oddiy, guli oq rangda, yirik voronka- 
simon shaklda, mevasi tikanli ko‘sak 
shaklda. 
Urug‘ i 
mayda, 
qoramtir 
rangda b o ‘ ladi. O‘ simlikning barcha 
qismlari zaharli, ayniqsa, urug‘ i orga- 
nizmga tushsa, asab tizimiga salbiy 
ta ’ sir ko‘ rsatadi. Yozning issiq kun- 
larida bangidevona o ‘zidan o‘tkir hid 
ajratadi. Uning hididan ham zahar- 
lanish mumkin. Zaharlanish belgilari: 
o g ‘ iz qurishi, yurak urishining tezla- 
shishi, q o ‘ l va oyoq harakatining qi- 
yinlashishi, m o‘ ljal olish qobiliyatining 
susayishi kuzatiladi. Ayrim hollarda 
odam birdan kulib, birdan yig‘ lashi mumkin.
M in g d e v o n a o ‘simligining yirik guli oqish sariq rangda, bargi 
oddiy, mevasi tikanli (53-rasm). O‘simlikning hamma qismlari za-
5 2 -ra sm . 
guli va
Bangidevonaning 
ko‘sak mevasi.
5 3 -ra s m . Mingdevona 
o‘simligi.
57

---