Biologiya 5 new indd



Download 5,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet38/118
Sana22.01.2022
Hajmi5,35 Mb.
#400272
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   118
Bog'liq
5-biologiya

I
*  vena
•  kapillyar
•  endokrin  sistema
•  gormon
1.  Qaysi  organlar  qon  aylanish  sistemasini  hosil  qiladi?
4 %
  2.  Nafas  olish  sistemasiga  qaysi  organlar  kiradi?
* £   3.  Ikki  boshli  muskulning  qisqarishi,  uch  boshli  muskulning 
bo‘shashi  natijasida  qanday  o‘zgarish  sodir  bo‘ladi?
4.  Umurtqa  pog‘onasi  kanalida  qaysi  organ  joylashgan?
5.  Limfa  tuguni  qanday  vazifani  bajaradi?
6.  Adrenalin  organizmga  qanday  ta’sir  ko‘rsatadi?
edurtm_uz
Odamdagi  organlar  sistemasi  va  uning  vazifalarini  ko'rsatuvchi 
m
  jadvalni  daftaringizga  chizing  va  uni  to‘Idiring.
1
Organlar  sistemasi
Vazifalari
79


III  BOB.  ORGANIZM  VA  TASHQI  M UHIT
1 6 - § .   E k o l o g i k   o m i l l a r
E k o lo g ik   o m illa r.  Tirik  organizmga  ta’sir  ko‘rsatuvchi  tashqi 
omillar  ekologik  omillar  deyiladi.  Ekologik  omillar  3  xil  b o ‘ ladi:
1)  abiotik  omillar  jonsiz  tabiat  omillari  hisoblanadi.  Masalan: 
yo rug‘ lik,  namlik,  haroratning  tirik  organizmga  ta’ siri;
2)  biotik  omillar  tirik  organizmning  bir-biriga  ta’ siri,  masalan: 
mikroorganizm,  o ‘simlik  va  hayvonlarning  o ‘zaro  ta ’siri;
3)  antropogen  omillar  inson  faoliyatining  tabiatga  ta ’ siri  na­
tijasida  yuzaga  keladi.  Masalan:  inson  faoliyati  natijasida  tirik 
organizmlarning  qirilib  ketishi,  tiklanishi,  yangi  nav  va  zotlarning 
yaratilishi.
Tirik  organizm  moslashgan,  yaxshi  ko‘ payadigan  muhit  yashash 
muhiti  deyiladi.  Baliqlar  tanasining  suyri  shaklda  b o ‘ lishi  va  shi- 
limshiq  bilan  qoplanganligi  suv  qarshiligini  yengishga  yordam  be­
radi.  Sudralib  yuruvchilarning  muguz  tangachasi  ch o ‘ l  sharoitida 
ularni  suv  b u g ‘ latishdan  va  issiqdan  asraydi.
B io ts e n o z .  Tabiiy  jamoa  deganda,  jonli  va  jonsiz  tabiatning 
o ‘zaro  aloqasi  tushuniladi.  Tabiiy  jamoaning  jonli  qismi  biotsenoz 
deyiladi.  Biotsenozga  o ‘simlik,  hayvon  va  mikroorganizmlar  kiradi. 
Biotsenoz  quyidagi  tarkibiy  qismlardan  iborat:
1.  Produtsent  -   organik  modda  hosil  qiluvchilar.  Ularga  yashil 
o ‘simliklar  kiradi.
2.  Konsumentlar  -   iste’ mol  qiluvchilar.  Ularga  o ‘txo‘r  va  yirtqich 
hayvonlar  kiradi.
3.  Redutsentlar  -   parchalovchilar.  Organik  moddalarni  mineral 
moddalarga  aylantirib  beradi.  Ularga  bakteriyalar  va  zam burug‘ lar 
kiradi.
Oziq  z a n jiri.  Oziq  zanjirida  biotsenozning  tarkibiy  qismlari  ish­
tirok  etadi.  O‘zidan  oldingisini  yeb,  keyingilariga  oziqa  b o ‘ ladigan 
organizmlar  oziq 

Download 5,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish