Biologiya 17 14-04-2022. indd

Yangi bilimlarni qo‘llang 
Bilish va tushunish
1) Interfaza necha bosqichdan iborat?
2) Nima uchun profaza I uzoq davomda etadi?
3) Tetrada nima?
4) Sentriola va sentromera nima?
Qo‘llash.
5) Rasmni tahlil qiling. Rasmda qaysi jarayon tasvir-
langan?
Tahlil. 
Jadvaldan reduksion (a) va ekvatsion (b) bo 
‘linishga mos keluvchi javoblarni ajrating.
1. Tetrada hosil qiladi.
5. Ekvatorda gomologik xromosomalar 
joylashadi.
2. Diploid hujayra hosil bo‘ladi.
6. Yadro qobig‘i eriydi
3. Krossingover sodir bo‘ladi.
7. To‘rtta gaploid hujayra shakllanadi.
4. Xromatida xromosomaga aylanadi. 8. Xromosomalar qutbga tarqaladi.
Sintez.
Mitoz va meyoz jarayonini taqqoslang
Baholash.
Berilgan gra�ikni tahlil qiling.

---

74
Biologiya 10
2.14. LABORATORIYA MASHG‘ULOTI. 
MITOZ JARAYONINI MIKROPREPARATLAR YORDAMIDA O‘RGANISH
Maqsad: 
Piyoz ildizidagi mitoz jarayonini vaqtinchalik preparat tayyorlab o‘rganish.
Eslatma: 
Mitoz tufayli o‘simliklarning o‘sishi ta’minlanadi. Piyoz ildizida mitoz jaray-
onini kuzatish mumkin.
Xavfsizlik texnikasi:
Kerakli jihozlar:
Yangi tayyorlangan asetokarmin bo‘yoq, piyoz, penset, lanset, 
qoplag‘ich va buyum oynasi, spirt lampasi, atseton va spirt aralashmasi, stakan, Petri idi-
shi, lupa, �iltr qog‘oz, qisqich.
1. Piyozning ortiqcha barglarini va ildizini olib tashlang. 
2. Piyozni stakandagi suvga soling.
3. Piyoz bir necha kun davomida ildiz hosil qilsin. 
4. Bir qism sirka kislota uch qism etil spirti bilan aralashtirib, aseton va spirtli eritma 
tayyorlang.
5. Yangi hosil bo’lgan ildiz uchlaridan bir nechtasini kesib oling, shunda 1 cm bo‘laklar 
hosil bo’ladi.
6. Kesilgan ildiz uchlarini petri idishidagi atseton va spirtli eritmaga 10 daqiqaga solib 
qo‘ying. 
7. Ildiz uchlarini soat oynasiga joylashtiring va ularni yopish uchun yetarlicha atseto-
karmin qo‘shing.
8. Soat oynasini qisqich bilan ushlang va uni olovga tekkizmasdan spirt lampasi qizdi-
ring.
9. Ildiz uchlaridan 1-2 mm bo‘laklarni kesib oling va skalpel bilan b uyum oynasiga 
qo‘ying.
10. Bir yo‘nalishda bir necha marta kesib oling. Ildiz uchlarini aniq ko‘rish uchun kat-

---

75
Biologiya 10
talashtiruvchi lupadan foydalaning.
11. Buyum oynasidagi ildiz bo‘laklariga bir tomchi atsetokarmin va suv tomizing va 
qoplag‘ich oyna yoping. Ortiqcha suyuqlikni qog‘oz sochiqqa shimdiring.
12. Tayyorlangan preparatni mikroskopga qo‘ying va kichik ob’ektivda tasvirni toping. 
13. Tasvirni katta ob’ektivda ham kuzating.