Biologik membrananing tuzilishi

Osteoblastlar yoki osteoblastotsitlar (osteon - suyak; blastos - kurtak) suyak usti pardasida, suyakning yangidan hosil bo`layotgan qismlarida uchrab, kubsimon, piramidasimon yoki ko`p qirrali shaklda bo`lib, yumaloq yoki ovalsimon yadroga ega. Yadroda bir yoki bir necha yadrocha bo`ladi. Hujayra sitoplazmasida ancha yaxshi taraqqiy etgan endoplazmatik to`r, mitoxondriyalar, Golji kompleksi va ko`p miqdorda RNK ni ko`rish mumkin (85-rasm). Bundan tashqari, sitoplazmada hujayralararo moddaning hosil bo`lishi uchun nihoyatda kerak bo`lgan ishqoriy fosfataza fermenti mavjud. Osteoblastlar suyak hosil qiluvchi yosh hujayralardir. Bu hujayralar doimo oqsil sintez qilib hujayralararo moddaga ajratib turadi, hujayralararo modda hosil bo`lishi tugagandan so`ng ular aktiv bo`lmagan suyak hujayralariga - osteotsitlarga aylanadi.
76. Osteotsitlar: тараққиёти, тузилиши ва вазифалари
Osteotsitlar (osteon - suyak, cytus - hujayra) o`simtali hujayralar bo`lib, o`simtalari mayda o`simtalarga tarmoqlangan bo`ladi. Bu hujayralar o`z shakliga mos keladigan bo`shliqlarda joylashib, o`simtalari bilan o`zaro bog`langan (84-rasm). Bu hujayra markazida to`q bo`yalgan yadro joylashib, sitoplazma och bazofil rangga ega. Osteotsitlar suyak to`qimasining asosiy hu-jayralaridan hisoblanib, sitoplazmasida oz miqdorda mitoxondriyalar, kuchsiz rivojlangan Golji kompleksi bo`ladi. Hujayra markazi osteotsitlardan topilmagan, shu tusayli bu hujayralar bo`linish qobiliyatiga ega emas deb hisoblanadi. Hujayraning mayda o`simtalari keyinchalik qisqarishi yoki yo`q bo`lib ketishi mumkin, lekin ular joylashgan kanalchalar sistemasi saqlanib, ular orqali suyak to`qimasida modda almashinuv jarayoni yuz beradi. Shunday qilib, osteotsitlar yetuk suyakning asosiy hujayralarnni tashkil qiladi.
77. Bevosita osteogenez: суякнинг мезенхимадан ривожланиши