Biologik kimyo

Oqsillarning biologik vazifalari. Oqsillar boshqa birikmalarga (kimyoviy

komponentlarga) qaraganda hujayrada jarayonlarida xilma-xil vazifalarni

bajaradilar. Hamma proteinlarning struktura elementlari o`xshash

aminokislotalardan iborat bo`lsa ham, ularning oqsil molekulasidagi nisbiy

miqdorlari va joylanish o`rinlari turlichadir. Oqsillarning asosiy vazifalari

quyidagilardan iborat:

0. 
   Katalitik vazifasi – shu vaqtgacha ixtiro etilgan barcha biologik katalizatorlar – fermentlar oqsillardir. Bitta hujayrada 10⁴ ferment molekulasi bo`lib, ular 2000 dan ortiq reaktsiyani katalizlaydi. Bunday vazifa faqat oqsillar uchungina xosdir.
   

0. 
   Oqsil gormonlar – ichki sekretsiya bezlarining bir qator mahsulotlari peptid va oqsil tabiatiga ega. Masalan, insulin, o`sish gormoni va boshqalar.Ular hujayra ichida va butun organizmda moddalar almashinuvini boshqaradilar.
   

0. 
   Retseptorlik vazifasi – hujayra yuzasida va ichiga har xil regulyatorlar (gormonlar, mediatorlar, siklik nukleotidlar) ta’sirini tanlab o`tkazishi.
   

65

0. 
   Tashish vazifasi – to`qimalar orasida va hujayra membranasi orqali moddalarni bog`lanishi hamda tashilishi. Qonda kislorodni tashish tamomila oqsil
   

– gemoglobin tomonidan bajariladi. Proteinlar qonda lipidlar, ba’zi gormonlar,

vitaminlar, metall ionlari bilan kompleks hosil qilib, ularni tegishli to`qimalarga etkazadilar.

0. 
   Struktura vazifasi – turli xil membranalar tuzilishida ishtirok etadi. Masalan, mitoxondriya, plazmatik membranani struktura oqsillari, hujayra skeleti, xromosomalar, membrana, ribosomalar, retseptorlar qurilishida boshqa moddalar bilan birgalikda qatnashadi.
   

0.