Biologik kimyo

6.8. Oksidlanishli fosforlanish

Oksidlanishli fosforlanish, ya`ni to`qima nafas olishining fosforlanish bilan tutashuvi 1931 yilda bioximik V.A.Engelgard tomonidan kashf etildi. 1939 yilda B.A.Belitser va E.T.Tsibakova fanga nafas olish va fosforlanish tutashuvining ko`rsatkichi sifatida P/O nisbatini kiritdi. Bu nisbat fosforlanish koeffitsiyenti deb ataladi. B.A.Belitserning ko`rsatishicha, bir atom kislorod yutilganda (yoki 1 juft elektron substratdan kislorodga tashilganda) bir atom emas, taxminan uchta

anorganik fosfat yutiladi, ya`ni P/O koeffitsiyenti yoki P/2e- taxminan 3 ga teng. Boshqacha aytganda nafas olish zanjirining kamida uchta qismida tutashuv yoki fosforlanish joyi bo`lib, anorganik fosfat quyidagi tenglama bo`yicha ATF hosil

bo`lishida ishtirok etadi. ADF + H₃PO₄ → ATF + H₂O

Zamonaviy tushunchalarga ko`ra, elektron va protonlarni nafas olish zanjiri

bo`ylab tashilishida ATF ning hosil bo`lish jarayoniga oksidlanishli fosforlanish deyiladi. Nafas olish zanjirida ATF hosil bo`lishida ishtirok etadigan kamida uchta tutashuv joyi mavjud bo`lib, 3 molekula ATF hosil bo`lar ekan.

Substrat · H → NAD /NAD · H+H/ → FP → KoQ →

1
ADF +H₃PO₄ → ATF

Elektronlarning tashilishining ingibitori – amital va rotenon

235

Sitoxromlar

→b → c1 → c → a → a3 → ´ O2 → O^2-