Biologik kimyo

Fosfatidiletanolamin biosintezi. Fosfolipid – fosfatidiletanolamin sintezida

uning o`tmishdoshi diatsilglitserin va SDF – etanolamin qatnashadi. Ushbu sintez jarayonida dastlab etanolamin etanolaminkinaza fermenti ishtirokida fosforlanib, fosfoetanolaminga o`tadi.

So`ngra fosfoetanolamin etanolaminfosfatsitidiltransferaza fermenti yordamida STF bilan katalizlanishi natijasida SDF – etanolamin hosil bo`ladi.

344

Fosfatidiletanolaminning qoldig`i SDF – etanolamin bilan glitserin qoldig`i– 1,2 – diatsilglitseringa o`tkaziladi. Fosfatidiletanolamin SDF – etanolamin 1,2 diatsilglitserin bilan etanolaminfosfotransferaza fermenti ishtirokidagi reaktsiyadan hosil bo`ladi.

SDF – etanolamin + 1,2 – diatsilgletserin → fosfatidiletanolamin + SMF

Etanolamin yuqorida keltirilgan yo`l bo`yicha etanolaminning yangi molekulalarini sintezi uchun ishlatiladi. Transmetillanish reaktsiyalarida

fosfatidiletanolamin fosfatidilxolinga aylanadi. Etanolamin va xolinning asosiy manbai bo`lib hayvon oziqa mahsulotlari ishlatiladi.

Fosfatidilxolin biosintezi (letsitin). Fosfatidiletanolamin fosfatidilxolinni o`tmishdoshi hisoblanadi. Yuqorida keltirilgan ketma–ketlik reaktsiyada etanolamini o`rniga xolin HO–CH₂–CH₂–N⁺≡(CH₃)₃ ishlatilsa, fosfatidilxolin hosil bo`lishiga olib keladi.

Bundan tashqari, fosfatidilxolin fosfatidiletanolaminning S–

adenozilmetionindagi metil guruhini metillanish yo`li orqali hosil bo`lishi mumkin.

345


Fosfatidilserin biosintezi. Fosfatidilserin fosfatidiletanolaminning serin bilan almashinuv reaktsiyasi mahsulotidir.

Fosfatidiletanolamin + L-serin → fosfatidilserin + etanolamin

Ushbu birikmalarni hosil bo`lishida etanolamin va xolinni boshlang`ich manbalari haqida to`liq ma`lumot berilmagan. Hujayrada amalga oshishi mumkin bo`lgan jarayon fosfatidilserinning ferment ta`sirida dekarboksillanishi bilan bog`liq.

Fosfatidilserinni hosil bo`lishining yana bir yo`li mavjud bo`lib, bunda fosfatid kislotaning fosfoglitserid sinteziga avvaldan jalb qilinishi bo`lib:

So`ngra serinni fosfatidil qoldig`iga ko`chirilishidan fosfatidilserin, xuddi shunday yo`l bilan fosfatidilinozit hosil bo`ladi:

SDF-diglitserid + L-serin → Fosfatidilserin + SMF SDF-diglitserid + inozit → Fosfatidilinozit + SMF