Biologik hilma-hillikni saqlash

Biologik resurslardan foydalanish.

Reja:

• O‘simlik va hayvonlarning biosferadagi roli va ahamiyati.
• Insonning biologik resurslarga ta’siri.
• O‘simlik va hayvonlardan foydalanish va ularni muhofaza qilish.
• O‘zbekistonning biologik resurslari va ulardan foydalanishning ekologik muammolari.
• Alohida muhofaza qilinadigan xududlar va ularning ahamiyati. “Qizil kitob” va uning ahamiyati.
• Biologik resurslarni xuquqiy muhofazasi masalalari.

Sayyoramizdagi tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri xilma-xillik hisoblanadi. Bu esa evolyutsiya jarayonida tirik organizmlarning adaptagenezi natijasida yuzaga kelgan. Hozirgi vaqtda olimlarimiz tomonidan hayvonlarning 1,5 milliondan ziyod turi, 500 mingga yaqin o‘simlik turi, 100 mingdan ortiq zamburug‘ turi va 40 mingdan ortiq sodda hayvonlar turi qayd qilingan. Bu raqamlar doimiy emas, chunki olimlar tomonidan yangi turlarning kashf etilishi natijasida bu raqamlar o‘zgarishi mumkin.

• Sayyoramizdagi tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri xilma-xillik hisoblanadi. Bu esa evolyutsiya jarayonida tirik organizmlarning adaptagenezi natijasida yuzaga kelgan. Hozirgi vaqtda olimlarimiz tomonidan hayvonlarning 1,5 milliondan ziyod turi, 500 mingga yaqin o‘simlik turi, 100 mingdan ortiq zamburug‘ turi va 40 mingdan ortiq sodda hayvonlar turi qayd qilingan. Bu raqamlar doimiy emas, chunki olimlar tomonidan yangi turlarning kashf etilishi natijasida bu raqamlar o‘zgarishi mumkin.

Biologik xilma-xillik deganda tirik organizmlarning xilma-xilligi, shuningdek, ekotizimlar, ekologik komplekslar va ular mavjud bo‘lgan bo‘g‘inlar tushuniladi.
Biologik xilma-xillikni bir necha jihatlar bo‘yicha tasvirlash mumkin:
1) Genetik xilma-xillik;
2) Turlar xilma-xilligi;
3) Ekotizimlar xilma-xilligi.
Genetik xilma-xillik bitta turga mansub bo‘lgan organizmlar o‘rtasidagi genotiplarning turli tumanligini nazarda tutadi.
Turlar xilma-xilligi, bu - qandaydir organizmlar jamoasi, ekotizimlar, regionlar ichidagi har xil turlar sonidir. Agar ekotizimda qanchalik tur xilma-xiligi yuqori bo‘lsa, har xil noqulay sharoitlarga uning barqarorligi shuncha yuqori bo‘ladi.
Ekotizimlar xilma-xilligi (landshaftlar xilma-xilligi) yashash joy xilma-xilligi, biosferadagi biotik jamoalar va ekologik jarayonlarni o‘z ichiga oladi.
Biologik xilma-xillikni o‘rganishning asosiy maqsadi - genofondni saqlab qolishdan iborat.
Erkin chatishuvchi organizmlar guruhi o‘rtasida taqsimlangan ushbu genetik axborotning jamini genofond tashkil etadi.