Biologik faol moddalar texnologiyasi

tranzitsiya
yoki 
transversiya 
– bir yoki bir necha asosnlarni tushib qolishi yoki qo‗shilishi 
(transsiziya – purin puringa yoki pirimidin pirimidinga almashinadi, transversiya – purin 
pirimidinga almashinadi). 
Xulosa:
Bioob‘ektlarni takomillashtirish – bu genomdagi mutatsiyalarga ega bo‗lgan va boshlang‗ich 
bioob‘ektdan biotexnologik hususiyatlari bilan farqlanadigan bioob‘ektlarni (produtsentlarni) olishdir 
(qisman so‗nggi mahsulotni hosil bo‗lishini ko‗payganligi bilan) 
Mutantlar reversiyasi 
Bioob‘ektlar klassifikatsiyasi va ularga ta‘sir etish imkoniyati. 
Makroob‘ektlar: inson, sut emizuvchilar, reptiyalar, baliqlar, hasharotlar, o‗simliklar.

---

53 
Mikroob‘ektlar: 
- eukariotlar (tuban zamburug‗lar, suv o‗tlari, ipsimonlardan tashqari); 
- prokariotlar – aktinomitsetlar, bakteriyalar, ko‗k-yashil suv o‗tlari; 
- mikrobiosistemalar – fermentlar, protoplastlar. 
 
 
Rag‗batlangan mutagenez 
– bioob‘ektlarni radikal usullar bilan takomillashtirish: 
- Bioob‘ektni kimyoviy mutagenlar bilan ishlov berish, DNK ga maqsadli yo‗naltirilgan yoki DNK-
trop agentlar bilan. 
Bunday ishlov berishdan so‗ng «ijobiy» va «salbiy» mutantlar soni keskin oshib ketadi 
Bunda bir qism mutantlarda belgilari keskin o‗zgarib ketadi, mutagen dozasi kanchalik katta 
bo‗lsa letal va keraksiz mutantlar soni ko‗p bo‗ladi, biroq bir vaqtning o‗zida tirik qolgan mutantlar 
soni ham ko‗p bo‗ladi. 
Bu jarayonda letal mutatsiyalar va tirik qolgan mutantlar soni orasida muvozanat saqlanib qolishi 
zarurdir. 
Kimyoviy mutagenlar:
a) nitrozoguanidin – replikatsion ayrida azot asoslarini alkillaydi, transversiya, transsiziya va 
deletsiya tipidagi mutatsiyalarni chaqiradi. 
b) nitrozometilmochevina – transversiyani yuzaga keltiradi; 
v) akridin bo‗yoqlar (akridin oranji) – asoslar orasiga boshqa genni qo‗shilib qolishi; 
g) ba‘zi bir shishishga qarshi antibiotiki, ular DNK-trop agentlar hisoblanadi.