Biologik faol moddalar texnologiyasi

passiv immunitet
hosil bo‗ladi. 
Katta miqdorda immun zardoblarni tayyorlashda otlardan olingan biologik materialdan 
foydalaniladi. 
VAKSINA VA ZARDOBLAR O‗RTASIDAGI FARQ 
-vaksinalar uzoq muddatli immunitetni hosil qilib – antitelolar organizm tomonidan ishlab chiqariladi. 
Zardoblar o‗z tarkibida tayyor antitelolarni saqlab, qo‗zg‗atuvchi bilan zararlangan organizmga qisqa 
muddatli ta‘siri uchun kiritiladi. 
Vaksina va zardoblar o‗rtasidagi farq
- Vaksinalarning asosiy vazifasi – 
kasallik profilaktikasi 
hisoblanadi, bu vaqtda zardoblar kasallikni 
davlash maqsadida qo‗llaniladi; 
-vaksinalar ta‘siri uzoq muddatga cho‗zilgan bo‗lib, zardoblar o‗sha ondayoq ta‘sir etadi (shuning 
uchun zardoblarni organizm zararlangandan so‗ng qisqa muddat ichida kiritilish kerak); 
Vaksina va zardoblar o‗rtasidagi farq
-vaksinalar uzoq muddatga turg‗un immunitetni hosil qiladi, zardoblar esa faqatgina qisqa vaqt 
davomida ta‘sir etadi;
-vaksinalar yordamida oldini olish mumkin bo‗lgan kasalliklar spektori ancha keng, zardoblar 
yordamida oldini olish mumkin bo‗lgan kasalliklar esa u darajada ko‗p emas. 
VAKSINALAR PAYDO BO‗LISH TARIXI
 
Vaksinalar 
(spetsifik profilaktika vositasi) paydo bo‗lish tarixini uchta davrga bo‗lish mumkin : 
1.
Ongsiz urinishlar.
Ilmiy tibbiyotning ilk rivojlanish bosqichlarida sog‗lom odamlar va hayvonlar 
sun‘iy ravishda kasallikning engil shakli bilan kasallangan be‘morlarning ajralmalari bilan yuqtirilgan. 
 2. O‗ldirilgan bakteriyalardan vaksinalarni yaratish.
3.Tirik, o‗ldirilgan va subbirlik
 vaksinalarini yaratish va qo‗llash. 
VAKSINALARNI OLISH
Eng sodda tayyorlanish usuliga tirik vaksinalar egadir. Bunday vaksinalarni tayyorlash uchun 
attenuirlangan vaksina shtammi o‗stiriladi, bu jarayonda shtammning toza kulturalarini olish uchun 
barcha sharoitlar ta‘minlanadi va boshqa mikroorganizmlar bilan ifloslanishi oldi olinadi (mikoplazma, 
onkoviruslar bilan), keyingi bosqichlarda turg‗unlashtiriladi va so‗nggi mahsulot standartlanadi.
Bakteriyalarning vaksina shtammlari suyuq ozuqa muhitlarida (kazein gidrolizati yoki boshqa oqsil-
uglevod muhitlari) hajmi 0,1 m
3
dan 1-2 m
3 
gacha bo‗lgan fermentator apparatlarida o‗stiriladi.
Vaksina shtammidan olingan toza kultura liofil quritishga uchratiladi va protektorlar qo‗shiladi.