Biolog 10 indd

2
O  va  6  molekula  CO
2 
hosil 
bo‘ladi.
 2C
3
H
6
O
3 
+ 6O
2 
+ 36ADF + 36H
3
PO
4 
= 6CO
2 
+ 42H
2
O + 36ATF
Kislorodli  bosqichda  2  molekula  sut  kislotasining  to‘liq  parchalanishi 
natijasida  2600  kJ  energiya  ajralib  chiqadi.  Shundan  1440  kJ  energiya 
ATFning fosfat bog‘lariga bog‘lanadi. Qolgan 1160 kJ energiya issiqlik sifatida 
tarqalib  ketadi.  Hujayradagi  energetik  almashinuv  reaksiyalarining  yig‘indisi 
quyidagicha: 
 C
6
H
12
O
6 
+ 6O
2 
+ 38ADF + 38H
3
PO
4 
= 6CO
2 
+ 44H
2
O + 38ATF
Demak, 180 g glukozaning to‘liq oksidlanishi natijasida ajraladigan 2800 kJ 
energiyaning 1520 kJ molekulasida ATF to‘planadi. 
Tayanch so‘zlar: metabolizm, assimilatsiya, anabolizm, dissimilatsiya,  katabo-
lizm, anaerob, aerob.
 Savol va topshiriqlar:
1. Moddalar almashinuvi jarayonining mohiyati nimada?
2. Moddalar almashinuvining hujayradagi funksiyasini tushuntiring.
3. Glikoliz bosqichida bo‘lib o‘tadigan jarayonlarni tushuntiring.
4. Kislorodli parchalanish bosqichidagi reaksiyalarni tushuntiring. 
5.  Plastik  almashinuv  bilan  energiya  almashinuvi  bir-biri  bilan  bog‘liqligini 
izohlang.