|
Laboratoriya savollari
86. Sutni solishtirma zichligini aniqlash (qo‘llanma).
Sutning solishtirma zichligini aniqlash.
Analiz uchun sutning maʼlum miqdori silindrga quyiladi va ustiga areometr solinadi. Areometrning cho'kish darajasiga qarab sutning solishtirma zichligi aniqlanadi.
Normada
Ayollar sutining zichligi - 1,026
Sigir sutining zichligi — 1,028
87. Sutning kislotaliligini aniqlash (qo‘llanma)
Sutni kislotaligini titrlash usuli bilan aniqlash.
Sutning titratsion kislotaligi deb fenolftalein yordamida 100 ml sutni titrlash uchun ishlatilgan natriy ishqorining miqdori hisoblanadi.
2 ta kol baga 10 ml dan sut quyiladi. So'ngra har biriga 2-3 tomchidan fenolftalein eritmasi solinadi. Kolbalardan bittasini olib undagi eritma och pushti rangga kirguncha NaOH bilan mikrobyuretkada titrlanadi. Bu rangni hosil bulishini kuzatishda 2-chi kolbadagi sutni rangi bilan solishtiriladi.
Natijani quyidagi proporsiya bilan xisoblanadi:
a-10ml, x - 100ml, x=(a x 100)/10
Bu yerda: a - titrlash uchun ketgan NaOH miqdori (ml)
x titratsion kislotalik.
Ayollar sutining kislotaligi — 5-9
Sigir sutining kislotaligi — 17-18.
88. Qonda glyukoza miqdorini glyukozaoksidaza usuli yordamida aniqlash laboratoriya ishini nazariy qismi (qo‘llanma) .
Biomateriailarni olish. Qon shprits yordamida vena qon tomiridan quruq sentrifuga probirkasiga 1,0-2,0 ml miqdorida 6-8 soat ochlikdan so'ng
och qoringa olinadi.
1. Qon probirkada 10 daqiqaga qoldiriladi va undan so'ng igna yordamida probirka devoridan qotib qolgan qon asta ajratiladi.
2. Probirka 10 daqiqa davomida 1500 ayl./min tezlikda sentrifugalanadi.
3. Ajratilgan zardobni alohida probirkaga olinadi. Zardob muziatilgan
holda bir oy saqlanishi mumkin.
4. Tashxis uchun 0,02 ml miqdorida zardob ishlatiladi.
Ishning borishi. 3 probirkaga 2 ml dan glyukoza reaktivini o'lchab solinadi 1-probirkaga 0,02 ml qon zardobi (tajriba namunasi), 2-probirkaga
0,02 ml glyukozaning standart eritmasi (standart namuna) va 3-probirkagadistirlangan suv (nazorat) qo'shiladi. Barcha namunalar aralashtiriladi va 15
daqiqa davomida 37°S haroratda inkubatsiyalanadi. Shundan so'ng tajriba
hamda standart namunalami nazoratga qarshi optik zichligi o'lchanadi. Bunda
yorug'lik filtri ko'k (425-500 nm), kyuvetalaming ishchi oralig'i 10 mm. JSST ning tavsiyasiga ko'ra (1998) qondagi glyukozaning normal miqdori 3,3 .,- 5,6 mmol/1. Bu ko'rsatkichni 0,4 mmol/1 ga ortishi, ya’ni 6,0
mmol/1 ga etishi qandli diabet kasalligi rivojlanishi havfi mavjudligini ko'rsatadi, 6,0-7,2 mmol/l miqdorda latent va kompensatsiyalangan diabet qayd qilinadi, 7,2 mmol/l dm oshsa kompensatsiyalanmagan qandli diabet tashhislanadi. Щ Ц ® 1 -*
Qondagi glyukoza miqdorini ortishi qandli diabet, feoxromatsitoma, tireotoksjkoz, akromegaliya, gigantizm, Kushing siridromi, glyukogenoz, somatostatinom kabi endokrin tizimmmg zararlanishi natijasida keiib chiqadi.
Giperglikemiya qisqa muddatli og'ir jismoniy yuklanishdan, kuchli hissiy
qo'zg'alishdan, stressdan, shokdan, kuyishdan, markaziy nerv tizinii zararlanishidan, jarohatlanish natijasida yuzaga kelgan bosh miya shishlaridan so'ng
paydo bo'ladi. Giperglikemiya o'tkir va surunkali pankreatit, epidemik parotit
natijasida ketib chiqqan pankreatit^ mukovistsedoz, gemoxromatozlarda kuzatiladi, miyaga qon quyilishida, stenokardiya, buyrak va jigaming surunkali
kasalliklaridan so'ng, Vemike entsefalopatiyasida (Vi defitsiti) kuzatilishi
mumkin. Qondagi glyukoza miqdori meditsina manipulyatsiyalari vaqtida
katta miqdorda adrenalin ajralib chiqishi oqibatida ko'payishi mumkinki, buni
ayniqsa bolalarda tekshirish o'tkazilayotganda hisobga olish kerak.
Qondagi glyukoza miqdori kofein, adrenalin, strixhin qabul qilingandan
so'ng, efir, afyun, morfiy, veronal, xloroform kabi narkotik va uyqu chaqiruvchi moddalar qabul qilgandan so'ng, esterogenlar, indometatsin, peroral kontratseptivlar, katta miqdorda nikotih kislotasini qabul qilgandan so'ng, furosemid, triamteren, xlortalidon kabi diuretilamf qabul qilgandan so'ng ortishi
mumkin. Usulning tasnifi. Glyukozoksidaza glyukozaning 1-chi uglerod atomidagi ikki vodorodni havo kislorodiga o'tkazishni spetsifik katalizatsiya qiladi.
Bunday reaksiyada ekvimolyar miqdorda vodorod peroksidi paydo bo'ladi va
u 2-ferment - peroksidaza yordamida parchalanadi, reaksiya jarayonida ajralib chiqayotgan kislorod esa «fenol + aminofenozin» aralashmasini xinonimingacha oksidlaydi. Bunda xinonimin (kvininomin bo'yog'i) rangli bo'la
boshlaydi, rang intensivligi esa glyukoza miqdoriga proportsional.
Glyukoza + O2 + H20 -------------------- —► Glyukonolakton + H2O2
Glyukozoksidaza
2H2O2+ Fenol + 4-Aminofenozin ——-——------*• xinonimin
PeroksidAlaninaminotransferaza (A1AT) faolligini aniqlash usuli ushbu ferment
katalizatorligida L-alaninni piruvatga aylanishiga asoslangan bo'lib, uni laktatdegidrogenaza (LDG) yordamida qaytarilishi jarayonida NAD-N ni sarflanishi sodir bo'Iadi:
A1AT
1) 2-oksoglutarat + L - alanin ■*-------- ► L-glutamat + Piruvat;
LDG
2) Piruvat + NAD • H + H + «-------- ► L-laktat + NAD+.
Eritmaning optik zichligini ulbtrabinafsha nur sohasida kamayishi tarzida aks etuvchi NAD-H konsentratsiyasining kamayishi, A1AT faolligiga proportsionaldir.
Namuna tarkibidagi endogen piruvat inkubatsiyani boshlanish davrida
(«lag-davri») reagentda mavjud bo'lgan LDG feimenti ta’sirida tez va to'liq
qaytariladiki, bu tashxis natijalariga ta’sir etmaydi.
Tekshiriiuvchi modda: qon zardobi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
