Biokimyo pmd

    Tromb hosil bo‘lishi

Trombning hosil bo‘lishi fibrinogenni fibringa aylanishi bilan

bog‘liq. Fibrinogen disulfid bog‘lari yordamida o‘zaro birikkan uch

juft peptid zanjirlaridan tarkib topgan (

α

2

, 

β

2

, 

γ

2

). Molekulyar og‘irligi

340 000. Molekula uzunligi 45 nm, yo‘g‘onligi 9 nm, uning qondagi

konsentratsiyasi 0,3 g/dl.

Trombin (II«a» omil) fibrinogen 

α va β zanjirlari N uchi qismini (A

va B fibrinopeptidlar) ajratib oladi:

Shu reaksiya natijasida fibrinogen molekulasida birikish markazlari

ochilib qoladi va bu markazlarga fibrinning boshqa molekulalari kelib

birikib, o‘z-o‘zidan yig‘ilish yo‘li bilan qon plazmasida erimaydigan

fibrin agregatlari hosil bo‘ladi. Bu agregatlar ham o‘zaro birikib uch

o‘lchovli panjara hosil qiladi. Unga qonning shaklli elementlari kelib

joylashadi. Fibrindan iborat tromb biriktiruvchi to‘qima oqsili fibrinektin

vositasida tomirning shikastlangan sohasida matriksga yopishib oladi.

Fibrin hosil bo‘lgandan keyin uning mustahkamlanishi transglutaminaza

ta’sirida boradi: geldagi fibrin molekulalari o‘zaro kovalent bog‘lanadi.

Bu ferment ta’sirida fibrin bilan fibrinektin o‘rtasida ham kovalent bog‘

---

378

hosil bo‘ladi. Biroz vaqt o‘tgach tromb qisqaradi (retraksiya bo‘ladi).

Transglutaminaza irsiy nuqson bo‘lsa, qon sog‘lom odamlardagidek

iviydi, ammo tromb mo‘rt bo‘lgani uchun yana qon ketib qolishi

mumkin.

Qon ivishining ikki yo‘li tafovut qilinadi: tashqi va ichki yo‘llari.