Biokimyo pmd

Qandsiz diabet  Gipofiz orqa bo‘lagining gormonlari

Gipofiz orqa bo‘lagining gormonlari vazopressin va oksitotsindir.

Bu gormonlar dastlab gipotalamusning maxsus neyronlarida sintezlanib,

turli neyronlar yordamida gipofizning orqa bo‘lagiga o‘tib, keyin so‘ngra

qonga tushadi. Ikkala gormon ham nonapeptidlar bo‘lib, quyidagi

tuzilishga ega:

26-jadval

---

334

Vazopressinning oksitotsindan farqi shuki, N-uchida 3-orindagi

izoleytsin ornida fenilalanin, 8-orinda esa leytsin ornida arginin saqlaydi.

Oksitotsinning biologik ta’siri tugish paytida bachadon silliq

muskullari va sut bezlari alveolalari atrofidagi muskul tolalari

qisqarishini va sut bezlari alveolalari atrofidagi muskul tolalari

qisqarishini stimullash bilan bog‘liqdir. Vazopressin esa qon tomirlari

silliq muskulaturasi qisqarishini stimullab, shu bois kuchli vazopressor

(tomirlarni qisqartirish) ta’siriga ega. Ammo uning asosiy vazifasi suv-

tuz almashinuvini boshqarishdir. Vazopressin uncha yuqori bo‘lmagan

konsentratsiyada (1 kg tana massasiga 0,2 ng) juda kuchli antidiuretik

ta’sir ko‘rsatadi,  buyrak kanalchalari membranasidan suvning qayta

so‘rilishini stimullaydi. Me’yoriy odam organizmi vazopressini qon

plazmasining osmotik bosimini va suv balansini nazorat qiladi.

Patologiyada, xususan, gipofiz orqa bo‘lagi atrofiyasida qandsiz diabet

rivojlanadi. Bu kasallikda siydik bilan juda ko‘p miqdorda suyuqlik

ajralib chiqadi.