Biokimyo pmd

Oqsil molekulasining funksiya bajarishiga bog‘liq bo‘lgan

konformatsion o‘zgarish

Oqsil molekulasi  har xil qismlarining fazoda bir-biriga nisbatan

joylashuvi konformatsion struktura deb nomlanadi. Molekulaning bir

qismiga ta’sir etilsa shu molekulaning boshqa qismlarida ham

o‘zgarishlar kuzatiladi va bu o‘zgarishlar konformatsion o‘zgarishlar

deb nomlanadi.

Oqsillar funksiyasini bajargan vaqtida ularning molekulasida

konformatsion o‘zgarish kuzatiladi.  Masalan: gemoglobin molekulasi

kislorod bilan birikkanda uning birinchi subbirligining konformatsiyasi

o‘zgaradi bu esa o‘z navbatida gemoglobin molekulasi qolgan

subbirliklarida konformatsion o‘zgarishga olib keladi. Natijada qolgan

subbirliklarning kislorodga bo‘lgan moyilligi ortadi.

Fermentlar katalitik funksiya bajarish vaqtida molekulasining

konformatsiyasi o‘zgaradi. Bunda molekulada «cho‘ntak»  hosil bo‘ladi.

Natijada fermentning faol markaziga substrat birikadi va ferment-

substrat  kompleksi hosil bo‘ladi. Bu cho‘ntakka S (substrat) kirib

joylashganda katalitik reaksiya tezlashadi. Muzlatilganda oqsil va

ferment konformatsiyasi o‘zgarmaydi. Bunda oqsil funksiyasi vaqtincha

to‘xtaydi. Agar oqsil asta-sekin eritilsa, oqsil molekulasi

konformatsiyasining o‘zgarishi hisobiga biologik funksiyasi qayta

tiklanadi.