«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

 
Ж
ам
и
 
ўр
ган
и
лган
 
Зар
ар
л
ан
га
н
 
 
ИЭ 
 
%
 
Ж
ам
и
 
ўр
ган
и
лган
 
Зар
ар
л
ан
га
н
 
 
ИЭ 
 
%
 
Ариқ бўйларидаги ўтлар ораси 
(1м
2 
да 7-8 та)
 
55 
3 
5,45 
 
 
 
 
 
 
Боғлардаги дарахт остидаги 
ўсимликлар (1м
2 
да 5-6 та)
 
60 
1 
1,66 
 
 
 
 
 
 
Сув ҳавзаларига яқин ерлардаги 
ўзлаштирилмаган майдонлардаги 
ўсимлик қоплами (1м
2 
да 10-12 та)
 
65 
8 
12,30 
 
 
 
 
 
 
Ярим бутали ўсимликлар ўсадиган 
ён бағирлар (1м
2 
да 8-9 та)
 
 
 
 
60 
4 
6,66 
 
 
 
Сув ҳавзаларига яқин бўлган 
ерлардаги ўтлар ораси ва тош 
уюмлари (1м
2 
да 13-15 та)
 
 
 
 
60 
8 
13,33 
 
 
 
Бўта ва дарахтли ўсимликлар 
ораси (1м
2 
да 12-14 та)
 
 
 
 
 
 
 
65 
1 
1,53 
Ўтли ўсимликлар орасидаги 
тошлар остида (1м
2 
да 10-12 та)
 
 
 
 
 
 
 
60 
1 
1,66 
 
Жадвал маълумотларига кўра 
C.levanderi 
турининг гельминтлар 
личинкаси билан инвазияланиш динамикаси биотоплар ва баландлик 
минтақалари бўйича бир-биридан фарқ қилади. Масалан,чўл минтақасида 
боғлардаги дарахт остидаги ўсимликлар орасида тарқалган моллюскаларнинг 
60 тадан 1 таси личинка билан зарарланиб инвазияланиш 1,66% тенг бўлса, сув 
ҳавзаларига яқин ерлардаги ўзлаштирилмаган майдонлардаги ўсимлик қоплами 

---

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
48 
орасида яшайдиганларда эса инвазияланиш 12,30% тенг, адир минтақасида 
худди шундай биотопда эса бу кўрсатгич 13,33 % тенг. Тоғ минтақасида 60-65 
та моллюскадан 1 тадан зарарланган бўлиб, 1,53%, 1,66% тенг. 
Тадқиқотлар натижасига кўра, биотопларда тарқалган қуруқлик 
моллюскаларини гельминт личинкалари билан инвазияланиш даражасининг 
юқори бўлиши, биотоп хусусияти ва унинг микроиқлимидан келиб чиқиб, 
моллюсканинг популяциядаги зичлигига боғлиқ. Масалан, чўл минтақасида 
сув ҳавзаларига яқин ерлардаги ўзлаштирилмаган майдонлардаги ўсимлик 
қоплами остида ёки адир минтақасида шундай биотопда, моллюскаларнинг 
популяциядаги зичлигиюқори бўлиб, (1 м
2
майдонда 12-15 та)унинг гельминт 
личинкалари билан инвазияланиш даражаси эса 12,30% дан 13,33% тенг. 
Демак, моллюсканинг популяциядаги зичлигига қанча юқори бўлса, 
унинг гельминт личинкалари билан инвазияланиш даражаси ҳам шунча юқори 
бўлади.