«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
283 
экинлар муҳим аҳамиятга эга. Илмий манбаларда қайд этилишича, оралиқ 
экинлардан кейин экилган ғўза навларидан 4-5 ц/га қўшимча ҳосил олинган. Бу 
йўналишда олиб борилган кўп йиллик тадқиқотлар натижасида вилоятимиз 
иқлим шароитига мос бўлган дуккакли дон экинларидан виканинг “Мирзачўл-
1”ва тритикаленинг “Армуғон-60“ навлари яратилди [5;355-357-б]. 
Умуман олганда, Сирдарё вилояти шароитида ўсимликлар селекцияси ва 
уруғчилиги бўйича илмий-тадқиқот ишларини йўлга қўйиш учун бошланғич 
манбалар шакллантирилди. 
Бек кластер МЧЖ таъсисчилигида 2019 йил 7 февралда Ўзбекистон 
Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 105-сонли қарори асосида 
“
Ўсимлик 
маҳсулотларини етиштириш ва қайта ишлаш технологиялари илмий-амалий 
марказ”и ташкил этилди. Марказнинг таркибида ташкил этилган “Ўсимликлар 
селекцияси, уруғчилиги ва уларни етиштириш агротехнологиялари” 
лабораторияси селекция ва уруғчилик масалалари билан шуғулланмоқда. 
Маълумки, селекция ишлари бошланғич манбаларни ўрганишдан 
бошланади. Бунинг учун Гулистон давлат университетидан кузги дон 
экинларидан 48 та навлари ва 140 та коллекцион намуналари, Дон ва дуккакли 
экинлар илмий –тадқиқот институти Ғаллаорол илмий тажриба станциясидан 
29 та навлари ва 99 та коллекцион намуналари ҳамда мазкур институтнинг 
Қашқадарё филиалидан - 45 та навлари ҳамда 150 та селекцион материаллари 
тажриба объекти сифатида дала тажриба майдонига экилди. Олинган натижлар 
шуни кўрсатдики, унувчанлик (дала шароитида) турлар, навлар кесимида фарқ 
қилди. Кузги буғдой навларининг унувчанлиги 55-60 % ни, тритикале- 60-65 % 
ни ташкил этди. Дуккакли дон экинлари, жумландан, нўхат коллекцион 
намуналарининг унувчанлиги бошқа экин турларига нисбатан паст бўлди. 
Ушбу маълумотлар, дуккакли дон экинлари кузги дон экинларига нисбатан 
тупроқ шўрланиш даражасига чидамсиз эканлигидан далолат бермоқда. 
Умуман олганда, Сирдарё вилояти шароитида ўсимликлар селекцияси ва 
уруғчилигини йўлга қўйиш келгусида вилоятимиз тупроқ иқлим шароитига мос 
бўлган ўсимлик турлари, навларини танлаш ва яратиш имкониятини беради.