Biofizika

Biologik membranalarning ayrim funktsiyalari

Hujayralar	Membranalar	Funktsiyalari
Hamma hujayralar	Hujayra (tsito’lazmatik)	K+, Na+, Ca2+ ning faol tashilishi Osmotik muvozanatni saqlash
Ko’’gina hujayralar	Hujayrali	Hujayraichi signalizatsiya mexanizm-larini yoqish va gormonlarning bog’lanishini tahminlaydi
Nerv va muskul hujayralari	Hujayrali	Harakat va tinchlik potentsiali yuzaga kelishini va tarqalishini tahmin-laydi.
Ko’’gina hujayralar (eritrotsitlardan tashqari)	Mitoxondriya-nin ichki membranasi	ATF sintezi va kislorod elektronlarini tashishni boshqaradi
Ko’’gina hujayralar (eritrotsitlardan tashqari)	E’R	Hujayra tsito’lazmasidan kalg’tsiy ionlarini vezikula ichiga tashish
Ko’rish e’iteliya hujayralari	Ko’rish disk membranalari	Hujayraichi signalni tarqalishi va kvant yorug’likni yutilishini boshqaradi

7 – Mavzu: Moddalarning membrana orqali tashilishi.

Reja:

1. 
   Noelektrolitlar trans’orti.
   
2. 
   Oddiy va yengillashtirilgan diffuziya. Elektrolitlarning membrana orqali tashilishi.
   
3. 
   Elekrokimyoviy potentsial.
   
4. 
   Moddalar trans’ortining regulyatsiyasi.
   

Biologik membranalarda ikik xil, yahni aktiv yoki faol va ‘assiv tras’ort turlari amalga oshadi.

Aktiv trans’ort-energiya sarf etilishi bilan borib, kimyoviy yoki elektrokimyoviy potentsial (□∆µqo yoki □∆µ >0 ) gradientiga karshi yunalishda amalga oshadi .Uning energiya manbai ATF gidrolizi yoki elektronning mas-n, mitoxondriyada redoks zanjir buylab tashilishidir.

‘assiv trans’ort-moddaning kush kavat orkali kimyoviy (noelektrolitlar) yoki elektrokimyoviy (ionlar) potentsil gradienti yunalishdagi ( □∆µ <0), yahni potentsial kam tomonga yunalgan diffuziyadan iborat.

Bundan tashkari ular mustakil va mustakil bulmasligiga karab kuyidagilarga ajratladi:

Uni’ort- bita moddaning mustakil tars’orti (mas-n, O2 ning xujayraga kirishi);

Sim’ort- ikki xil moddaning bir yunalishidagi birgalida tashilishi (mas-n, kandlar yoki aminokislotalarning Na Bilan birgalikda xujayraga Kirishi);

Anti’ort- ikki xil moddaningboglangan xolda karama-karshi yunalishda membrana orkali tashili (mas-n, ATF Bilan ADF ning mitoxondriya ichki membranasi orkali karama-karshi yunalishdagi anti’orti).

Diffuziya- molekulalarning kontsentratsisi yukori tomondan kontsentratsiyasi kam tomonga uz-uzidan siljishidir.

Membranalar yuzasidagi potentsial bioelektrokimyoviy jarayonlarda muxim rolg’ uynaydi. Odatda, tadkikotlarda unga yakin –elektrokinetik potentsial (ξ) (dzeta potentsial) yoki uzgargan potentsial ulchanadi. Biofizikada bir necha xil potentsiallar turi mavjud: mas-n, tinchlik potentsiali T’, xarakat potentsiali X’, Donan potentsiali D’, ‘ostsina’tik potentsial ‘S’ va x.z.lar.