Bino va inshootlar

/
2guruhlar
-
oliy o‘quv yurtlarida
1
/
2guruh hisobida
2,2-2,4
4,4-4,8
5,0-6,0
66-72
66-72
60-72
Lingafon kabinetlari:
-
Hamma o‘quv muassasalarida
1
/
2guruhga
(sinfga) hisoblaganda
-
oliy o‘quv yurtlarida
1
/
2guruh hisobida
3,0-3,3
3,0-5,0
50
50-60
Informatsiya texnologiya kabinetlari
1
/
2sinfga, guruhga
gruppы
-
60-72
Kurs va diplom loyihalarining zallari
(xonalari)
1
/
2guruhga
60-72

---

125
Maktablarning ustaxonalari (
1
/
2sinf hisobidan):
-
metallga, yog‘ochga ishlov berish, mehnatning
texnik turi bo‘yicha universal, metall va yog‘ochga
ishlov berish kombinatsiyalashtirilgan ustaxonalar
-
ovqat tayyorlashga va matolarga ishlov beruvchi
4,5-6
3,0-4,5
76-100
50-60
Auditoriyalar o‘rin soni:
15-20
25-30
60
75-80
100
2,5-2,0
2,2
1,5
1,21,3
1,2
40
54-60
90
90-100
120
* qavs ichida ruxsat etilgan maydon miqdori.
Eslatma: 1. O‘quvchilar soni 20 -24 nafar hisobida o‘quv kabinetlari (sinflar)
maydoni 40
m
2
dan, tajribaxona va informatika kabinetlari 50-54 m
2
dan, metall va yog‘ochga
ishlov beruvchi ustaxonalar 72 m
2
dan kam bo‘lmasligi shart.
2.
Ushbu jadvalda berilmagan xonalarning maydon miqdori loyiha
topshirig‘ida berilishi kerak.
3.
Tajribaxona va ustaxonalar uchun jihozlar gabariti va normalangan
texnologik o‘tish joylari hisobga olinishi darkor.
4.
O‘quv xonalarida va auditoriyalarda havoni konditsiyalashtirish tizimi
bo‘lmagan holatlarda havo muhiti hajmi 5 m
3
/kishi dan kam miqdorni tashkil
etmasligi shart.
Boshlang‘ich maktab xonalarining o‘quv seksiyalari - I-IV sinflarniki,
boshqa yoshdagi guruhlar o‘quvchilari o‘tib yurmaydigan, alohidalashgan
bo‘lishi shart; quyi sinflar o‘quv seksiyalari (I-IIsinflarniki) birinchi qavatga
joylashtirilishi zarur; III-IVsinflarning xonalarini ikkinchi qavatga
joylashtirilishiga yo‘l qo‘yiladi.
Mehnat sabog‘i ustaxonalari, jumladan metall yoki yog‘ochga ishlov
beruvchi, matoga ishlov beruvchi xonalar va ovqat tayyorlashga o‘rgatuvchi
xonalar, 14-jadval ko‘rsatkichlarini hisobga olgan holda,
1
/2sinf hisobidan
qabul qilinadi.
O‘rta mahsus o‘quv muassasalari – uch yil o‘qitish muddatli akademik
litsey va kasb-hunar kollejlari (maktabning 9-sinfini tamomlagandan so‘ng) bir
smenali, o‘quv guruhida 30 o‘quvchili, mashg‘ulotlar uchun loyihalanishi shart.
Akadem litsey yoki kasb-hunar kollejlari sig‘diraolishlik miqdori, qoida

---

126
bo‘yicha, 12 guruh/360 o‘quvchidan kam bo‘lmagan va 30 guruh/900
o‘quvchidan ko‘p bo‘lmagan hisobda loyihalanadi.
O‘rta mahsus o‘quv muassasalarinig tarkibi ijtimoiy-pedogogika va
texnologik talablardan, o‘quv dasturlaridan, amaldagi O‘zR OO‘YU
Vazirligining O‘MKHTM (oliy o‘quv yurtlari Vazirligining o‘rta mahsus kasb-
hunar ta’limi markazi) qurilish normalariga asoslanib aniqlanadi.
O‘rta mahsus o‘quv muassasalarining o‘quv xonalari 14-jadvalga
asoslanib qabul qilinadi.
Eslatma: Kasb-hunar kollejlarining o‘quv-ishlab chiqarish ustaxonalari
O‘zR OO‘YU Vazirligining idoraviy qurilish-texnologik normalari,
sanoatdatexnologik loyihalanish tarmoq normalari, tarmoq sanitar normalariga
asoslanib loyihalash darkor.
Umumta’lim maktablarida va o‘rta maxsus o‘quv muassasalarida aktivlar
zallari o‘quvchilar sonining 25-35% iga, internat maktablarda esa 50% iga
etarli bo‘lishiga mo‘ljallab ko‘zda tutilishi kerak.Maktabning 9 sinfiga
mo‘ljallangan zal, qoida bo‘yicha, 90 m
2
dan kam bo‘lmasligi shart.100 o‘ringa
mo‘ljallangan zal maydoni 120 m
2
dan, 150 o‘ringa mo‘ljallangan zal maydoni
160 m
2
dan kam bo‘lmasligi kerak.O‘rni 200 va undan ortiq zallar amaldagi
normalar bo‘yicha tomoshabinlar zali uchun hisoblanadi. Aktivlar zalida
inventar xonasi bilan estrada (30-36 m
2
), artistlar xonasi, texnik markazlar
(diktori bilan radiouzel, apparat ta’miri xonasi) ko‘zda tutiladi. Zallarni katta
ekranida vidioproeksiya bilan jihozlash ko‘zda tutilishi zarur.
Aktivlar zalining balandligi texnologik talablardan kelib chiqqan holda
belgilanadi ( ammo 4.5 m dan kam emas).
Maktab binolarida umumiy yo‘nalishdagi sport zallari, qoida bo‘yicha,
12x24 m dan kam bo‘lmagan, kerakli qo‘shimcha xonalari bilan, sport zallari
uchun normativ talablarga mos ko‘zda tutilishi shart.
Akademik litsey va kasb-xunar kollejlari binolarida 30x18 m o‘lchamli
sport zallari qo‘llanishi shart.
Sport zallari, qoida bo‘yicha, birinchi qavatga joylashtiriladi.
Eslatma: 1. Sport zallari tarkibida qo‘shimcha xonalar ko‘zda tutiladi –
omborxonalar, inventar xonalari, dushxonasi bilan echinish xonalari.
2. Echinish xonalari maydoni bir kishiga 1 m
2
dan kammas, ammo har bir
xonasi15 m
2
dan kam bo‘lmagan hisobda qabul qilinadi (sinf to‘ldirilishligi
qisqartirilgan maktablarda -12 m
2
dan kammas);har bir echinish xonasi qoshida
xojatxona va dushxona bo‘lishligi kerak (2 ta shohli).

---

127
Maktablarda va o‘rta mahsus o‘quv muassasalarida axborot
kutubxonamarkazlari zonalarni o‘z ichiga olishi shart: abonement, katalog
vaadabiyot beruvchi, o‘qish zali, kitoblar saqlash xonasi, darsliklarni saqlash
va ta’mirlash xonalari.O‘qish zalida o‘rindiqlar soni kam bo‘lmasligi zarur: 9
yillik maktablarda - 20 o‘rin, a o‘rta maxsuslarda – 30 o‘rin, bunda maydonlar
bir o‘rindiqqa 2.5-3.0 m
2
, personal kompyuter jihozli o‘rin uchun 4-6 m
2
.
Kitoblar saqlash xonasi maydoni quyidagi hisoblar bo‘yicha nazarda tutiladi:
ochiq kelish joyi borlarida 5 m
2
1000 ta kitobga va yopiq saqlanadigan kitoblar
uchun 2,5 m
2
1000 kitobga.
Kutubxona fondida 25 ming saqlash birligida saqlanadigan kitoblar bitta
xonaga joylashtirilishi mumkin.
Kutubxonalar qoshida bir sinf yoki guruh o‘quvchilariga mo‘ljallangan
ma’naviyat va ma’rifat o‘quv kabinetlari nazarda tutilishi zarur (maydoni 50-60
m
2
).
Eslatma: Axborot-resurs markazi umumiy maydoni – kutubxonaning
maktablarda bitta o‘quvchi hisobidan 0.15-0.3 m
2
, o‘rta maxsus o‘quv
muassasalarida - 0,5-0,6 m
2
; bunda 19-jadval ko‘rsatkichlari hisobga olinishi
tavsiyalanadi.
Umumta’lim maktablari, akademik litseylar va kasb-xunar kollejlarning
oshxonalari ularning sig‘diraolishlik miqdorlarining 20-30% iga hisoblanadi
( texnologik asoslangan holatlarda loyiha topshirig‘i bo‘yicha aniqlanadi).
Ovqatlanish zallari maydoni maktablarda bir o‘ringa 0,7-0,8 m
2
, akademik
litsey va kasb-xunar kollejlarida - 1,3 m
2
hisobida ko‘zda tutiladi
(texnologik hisob-kitob orqali aniqlik kiritish darkor).
Ovqatlanish bloklari tarkibi va maydonlari ishlab chiqariladigan ovqatlar
hajmi va texnologiyasiga asoslanib hisoblanadi (amaldagi loyihalash normalari
bo‘yicha).
Sog‘liqni saqlash organlari bilan kelishilgan holda yordamchi xona –
idishtavoq yuvish, elektr plita va muzlatgichi bor bufetlar ko‘zda tutilishi
mumkin; bufet zali maydoni 20 m
2
dan kam emas, yordamchi xona esa 6 m
2
dan
kam bo‘lmasligiga ruxsat etiladi.
Eslatma: Internati (yotoqxonasi) bor o‘quv muassasalarida oshxonalar
ovqatlanishni tashkil etish texnologik asoslariga ko‘ra sanitar-gigienik
normalarni hisobga olgan holda nazarda tutiladilar.

---

128
Maktab qoshidagi internetlarda yotoq xonalari bir o‘ringa 4,5-6
m
2
hisobidan ko‘zda tutiladi.YOtoq komnatalari (maydoni 12-24 m
2
) yashovchi
bolalar soni 24-36 nafardan seksiyalarga guruhlanadi, zaruriy sanitar-maishiy
xonalar bilan ta’minlanadi ( yuz-qo‘l yuvish xonasi, xojatxona, dushxona, kir
yuvish xonasi). Navbatchi tarbiyachi komnatasi (8 m
2
) bitta turar-joy seksiyasi
hisobida ko‘zda tutiladi.
Dam olish va dars tayyorlash uchun xonalar, internatda yashovchi 50%
o‘quvchilar soni hisobida bir kishiga 1,25 m
2
maydon bo‘lishidan kelib chiqqan
holda nazarda tutiladi; bunda har bir xonaning maydoni 20 m
2
dan kam
bo‘lmasligi kerak.
Maktab, akademik litsey, kasb-hunar kollejio‘quvchilari soni 600
nafargacha bo‘lganda bitta tib xonasi (14-16 m
2
) bo‘lishi mumkin, o‘quvchilar
soni 600 nafardan ko‘p bo‘lganda protsedura xonasi (14 m
2
), terapevt-shifokor
kabineti (12 m
2
), tish shifokori kabineti (14 m
2
) xonalari bo‘lishi shart.
Maktablar internatida (yotoq korpuslarida) va o‘rta maxsus o‘quv
muassasalarining yotoqxonalarida izolyatorlar ko‘zda tutilishi zarur ( 100-200
o‘ringa – 2 ta koyka, 200-300 o‘ringa –3 ta koyka).
Maktablarda, internat-maktablarning o‘quv blokida, o‘rta maxsus o‘quv
muassasalarida rekreatsiya xonalari bir o‘quvchiga 0.6 m
2
hisobidan ko‘zda
tutilishi zarur.Ichki yo‘lak-rekreatsiya kengligi o‘quv xonalari biryoqlama
joylashganda, qoida bo‘yicha, 2.4 m dan kam emas (2.8 m tavsiya etiladi),
o‘quv xonalari ikki yoqlama joylashganda 2.6-2.8 m va ko‘proq, 3.2-4.0 m
“zal” rekreatsiya joyi tavsiya etiladi.
O‘quv binolarida sanitar uskunalarining soni umumta’lim maktablari va
o‘rta maxsus o‘quv muassasalarining loyihalash normalarida keltirilgan hisobiy
ko‘rsatkichlarga asoslanib qabul qilinishi shart.
Oliy o‘quv yurtlarining sig‘diraolishlik miqdori, tarkibi va maydonlari bir
vaqtda shug‘illanuvchi talabalar, magistrlar va aspirantlarning soniga
hisoblanib O‘zR OO‘YU Vazirligining idoraviy qurilish normalarini hisobga
olgan holda belgilanadi;boshqa o‘quv muassasalari – kvalifikatsiya oshirish
institutlari, o‘quv kombinatlari texnologik asoslanib loyihalanadi.
O‘quv xonalarining maydoni: kabinet va laboratoriyalar, chizmachilik
zallari, kurs va diplom loyihalash zallari, potok auditoriyalari 14-jadval
ko‘rsatkichlarini hisobga olib belgilanadi (texnologik asoslash bo‘yicha o‘qish
dasturiga mos).

---

129
O‘qitishda audionigoh vositalari bilan jihozlangan, o‘rni 50 va ortiq nutq
so‘zlash auditoriyalari, katta gabaritli jihozlar tajribaxonalari, hamda
o‘quvishlab chiqarish xonalarining ikki qavatli kitob qo‘yadigan kitob saqlash
xonalarining balandligi texnologik asoslanib qabul qilinadi.
Amfiteatrli auditoriyalarda ko‘rgazma stoli bor bo‘lsa, pol sathi bo‘r bilan
yoziladigan devor taxtadan ikkinchi qator o‘rindiqlarigacha gorizont chizig‘i
bo‘yicha bo‘lishi shart. Bo‘r bilan yoziladigan devor taxtadan ko‘rgazma
stoligacha bo‘lgan masofa miqdori 1.6 m dan kam bo‘lmasligi kerak.
O‘quv kabinetlarda va o‘rni 50 tagacha bo‘lgan auditoriyalarda ko‘rgazma
stolidan oldingi qator o‘quv stollarigacha masofa, qoida bo‘yicha, 1.8-2.0 m,
ko‘rgazma stoli bor tajribaxonalarda va potok auditoriyalarida esa 2.55 m dan
kam bo‘lmasligi kerak. Potok auditoriyalari va nutq so‘zlash zallarida ekrandan
birinchi qator o‘rindiqlari suyanchig‘igacha masofa 3.0 m bo‘lishi kerak.
Nutq so‘zlash auditoriyalari qoshidagi preparat xonalarining to‘g‘ridan
to‘g‘ri auditoriyaga va ichki yo‘lakka chiqadigan joyi bo‘lishi shart. Preparat
xonalarining maydoni ulardagi jihozlarni hisobga olgan holda o‘rnatiladi
(ammo kamida 18
m2
). Eslatma:ko‘rgazma stoli va vidioproeksiya ekrani
ko‘rinishligi sharti texnologik talablar bo‘yicha aniqlanadi.
Axborot-resurs markazlari – oliy o‘quv yurtlarining kutubxonalari
tarkibiga avanzal, ko‘rgazma fondi va katalog xonalari, abonement, o‘qish zali,
kitob saqlash va yangi kelgan kitoblarga ishlov berish xonalarini oladi. O‘qish
zallari 10-12% o‘quvchi kishilarga (talabalar, aspirantlar va dars beruvchilarga)
bir vaqtning o‘zida xizmat ko‘rsatilishiga hisoblanishi kerak; zalda personal
kompyuterlardan foydalanib shug‘illanadigan joylar nazarda tutilishi kerak (1
ishchi joy uchun kamida 4 m
2
). Kutubxona maydonidan o‘quv muassasasining
boshqa
xonalariga
kesib
o‘tilish
imkoniyati
bo‘lishiga
yo‘l
qo‘yilmaydi.Xonalar
umumiy
maydoni,qoida
bo‘yicha,
OO‘YU
sig‘diraolishlik miqdorining birligiga kamida 1,0 m
2
zarurligi hisobi bo‘yicha
aniqlanadi.Axborot-resurs markazlarining xonalari – kutubxonalarning 19-
jadvalni hisobga olib aniqlanadi.
Rektorat, dekanat, kafedralar, o‘quv qismlari, ilmiy bo‘lim, hamda ilmiy-tekshirish
bo‘limlarining xonalari loyiha topshirig‘iga asosan 1 nafar shtat xodimi uchun
maydon 4-8 m
2
hisobidan qabul qilinadi; ma’muriy blok xonalari ma’muriy
binolarga qo‘yiladigan
talablarni hisobga
olib loyihalanadi.

---

130
Oliy o‘quv yurtlarining o‘quv binolarida rekreatsiya joylari, qoida bo‘yicha, 1
talabaga 0.5 m
2
maydon, xojatxonalar esa - ma’muriy binolar normalari
bo‘yicha nazarda tutiladi