Bino va inshootlar qurilishi

 
3.Temirbeton karkasli binolarni montaj qilish. Po„lat va aralash karkasli binolarni montaj qilish. 
Qurilish muddatini qisqartirish va ishlarni tezlashtirish uchun, bino qamrovlar va ishchi 
uchastkalarga bo‗linadi. Binoni barpo etish bir yoki ikki qamrovli sistema bo‗yicha amalga oshiriladi. 
Odatda qamrovlar xarorat choki, bilan chegaralanadi, xar qaysi qamrov ikki uchastkaga bo‗linadi. 
Agarda birinchi uchastkada montaj ishlari olib borilsa, ikkinchisida shu vaqtni o‗zida avval montaj 
qilingan elementlarni tutashgan joylari oxirigacha payvandlanadi va betonlanadi va choklarga beton 
qorishmasi joylanadi. Qavat bo‗ylab montajda, ishlar vertikal oqim usulida, yoki yaruslar ketma-ketligi 
bo‗yicha usuli bilan butun yarusni balandligi bo‗yicha tashkil etiladi. Odatda yaruslar balandligi 
bo‗yicha 2 ... 4 qavatni tashkil etadi va binodagi konstruksiyalarni o‗ziga xosligiga va qabul qilingan 
ustunlar balandligiga bog‗liq. Ba‘zida qirqilmagan birdaniga 6 qavatga mo‗ljallangan ustunlar 
qo‗llaniladi, bunda montaj yarusining balandligi 6 qavatni tashkil etadi. Bir qavatga mos qirqimli
ustunlardan kam hollarda foydalaniladi, odatda,karkasda ramali temir beton elementlar bo‗lganda
qo‗llaniladi.
Konstruktiv echimiga qarab –binolarning quyidagi turlari eng ko‗p tarqalgan: 
• Yig‗ma karkasli va 
o‗zini-o‗zi ko‗taradigan devorlar
bilan. Bunday binolarni karkasi 
ko‗ndalang yo‗nalishda bikir ramalardan tuziladi. Bo‗ylama yo‗nalishda ustunlar gorizontal kuchlarni
devorga uzatuvchi bikir disk- yopma bilan bog‗lanadi;
• Yig‗ma karkasli va osma panel bilan. Bunday echimda, ramali konstruksiyalarni karkasi 
ikki yo‗nalishda bajariladi, rama mavjud bo‗lganda faqat bir tekislikda, boshqasida esa bog‗lamalar 
o‗rnatiladi; 
• Ramali konstruksiya to‗sinsiz yopma bilan. Karkasni asosiy elementlariga ulanishlari xar 2 
qavatdan keyin bo‗lgan ustunlar, rigellar, qavatlararo yopmalar va devor panellari kiradi.
Baland binolarni barpo etish, quyidagi bosqichlarga bo‗linadi: 
• binoni er osti qismini barpo etish; 
• bikirlik yadrosini betonlash;
• yig‗ma konstruksiyalarni montaj qilish yoki monolit karkasni barpo etish; 
• pardadevorlarni montaj qilish; 
• pardozlash ishlari.
Karkas konstruksiyalarini montajiga konstruksiyalarni loyixa xolatiga o‗rnatish, ularni 
to‗g‗rilash, tutashuv birikmalarini payvandlash, korroziyaga qarshi ximoyalash, tutashuv joylari va 
choklarni 
bekitishlar 
kiradi. YUqoridagi jarayonlar odatda o‗zaro bog‗langan ikki oqimda bajariladi.

---

Devor panellari va to‗siqlarni boshqa elementlarini montaji uchun tom kranlaridan foydalanish 
keng tarqalgan. Ularni bikirlik yadrosini balandligi 6 qavatgacha bo‗lgan yuqori yaruslarini 
betonlashda, yuqoridagi qabul maydonchalariga beton, qorishma, mayda donali va sochiluvchan 
materiallarni, sanitar-texnik jihozlarni, duradgorlik mahsulotlari va boshqalarni uzatishda qo‗llaniladi. 
Devor panellarini montaji karkas montaji bilan qo‗shib va paralell olib boriladi, yoki ular 
karkas barpo etilgandan so‗ng, butun bino balandligi bo‗yicha osib o‗rnatiladi. Ikkinchi xolatda devor 
panellarini montaj qilish uchun tomga o‗rnatilgan kran ishga solinishi mumkin.
Temirbeton karkas elementlari shunday ketma-ketlikda o‗rnatiladikim, unda karkasning berk
yacheykalari bo‗lishi ta‘minlanishi kerak. Xamma yuk ko‗taruvchi konstruksiyalarni va 
bog‗lovchilarni, har bir yacheykadagi elementlar to‗g‗rilangandan so‗ng shu zaxoti maxkamlanishi 
kerak. Ustunlarni planda to‗g‗ri o‗rnatilganligiga va ularni vertikalligini ta‘minlashga aloxida ahamiyat 
berish kerak. Buning uchun ustunlar aloxida, guruxli konduktorlar va RSHI yordamida,tirgovichlar va 
egiluvchan tortqilar qo‗llab o‗rnatiladi. 
Ustunlararo plita–tirgaklar rigellardan keyin darrov o‗rnatiladi, ular rigellarning tayanch 
qirralarida joylashgan va bikirlik devorini elementlaridagi qo‗yma detallarga payvandlanadi. Oddiy 
plitalar qo‗yma detallarga o‗ch tugunda payvandlanishi shart. Har bir plitani payvandlanish sifati 
qushni plita o‗rnatilganga qadar nazorat qilinishi kerak.