|
16-17-Amaliy mashg‟ulot
Bir qavatli sanoat binosini montaji uchun taqvimiy grafik va ishchilarni harakatlanish grafigini
hisoblash
Asosiy tushunchalar:
Buldozer, o‘simlik, qatlam, kesish, tekislash, cho‘mich, hajm, droglayn ekskovator, grunt, transport, ortib,
qorish, masofa, surish, poydevor, blok, beton, og‘irlik, handaq, tubini, ortiqcha, tozalab, ustun, kran, tom
to‘sinlari Yuzasi, bitum, mastika, suvoq (proymerlash), elimlash, yumshoq voronka, tomqoplama, himoya,
materiallar, qatlami, tasmasimon, yaxlit.
Sanoat qurilishida asosiy hajmiy-rejalashtirish echimi - sexlari bloklar ko‗rinishida bo‗lgan bir qavatli
binolar majmui hisoblanadi. Ularni ulushiga barcha qurilayotgan sanoat korxonalarining 2/3 qismi to‗g‗ri
keladi.
Ko‗p qavatli sanoat binolari korpuslari qurilishini tashkil qilishga kelganda esa, ularni barpo qilish
hususiyatlari yuqorida ko‗rib chiqilgan ko‗p qavatli uy-joy binolari qurilishining hususiyatlariga aynan o‗hshash
bo‗ladi.
Aniq bir sanoat ob‘ekti qurilishini tashkiliy jixatdan loyihalashda ko‗p sonli omillarni hisobga olish
lozim. Ularning asosiylari quyidagilar:
1)
yuk ko‗taruvchi konstruksiyalarining sxemasi;
2)
bino konstruksiyalarining materiali;
3)
binoning qavatlari soni;
4)
tarxdagi shakli va o‗lchamlari;
5)
qurilishning belgilangan muddatlari;
6)
tabiiy - iqlimiy sharoitlar;
7)
ishlarni bajarishning mavsumiyligi;
8)
ishlarning erishilgan texnologik va tashkiliy darajasi;
9)
ixtisoslashganlik darajasi.
Bundan tashqari, qulochlarining o‗lchami, binoning balandligi, ko‗prik kranlarining yuk ko‗tarish
qobiliyati, yig‗ma elementlarining maksimal massasiga ko‗ra sanoat binolari: engil, o‗rta va og‗ir turlarga
bo‗linadi.
Engil turdagi bir qavatli sanoat binolariga tekistil sanoatning mexanoyig‗ish, ishlab chiqarish sexlari,
omborxona binolari va boshqalar kiradi. Bunday binolarning asosiy ko‗rsatkichlari quyidagicha: qulochlari -
12...18 m; ko‗prik kranlarning yuk ko‗taruvchanligi: agar ular mavjud bo‗lsa – 5t gacha; ustunlarining
massasi 5 t gacha; fermalar, to‗sinlarining massasi - 11 t, yopma plitalarining massasi - 7 t gacha. Bunday
binolarning rejalashtirish va konstruktiv echimlari bir xilligi bilan ajralib turadi. O‗rta turdagi sanoat binolariga
mashinasozlik, po‗lat quyish, qurilish industriyasi turli tarmoqlarining sexlari kiradi. Bunday binolarning asosiy
ko‗rsatkichlari quyidagicha: qulochlari - 18..30 m; balandligi- 18 m gacha; ko‗prik kranlarining yuk
ko‗taruvchanligi -50 t gacha; ustunlarining massasi - 12 t gacha; fermalarining massasi- 30 t gacha. Bunday
binolarning rejalashtirish va konstruktiv echimlari nisbatan bir xil. Lekin, binoning ayrim qulochlari turli kranga
oid yuklar va balandliklarga ham ega bo‗lishi mumkin. Bu esa yig‗ma konstruksiyalar to‗plamiga ma‘lum
hilma- xillik kiritadi. Og‗ir turdagi sanoat binolariga og‗ir mashinasozlik, tog‗-metallurgiya va boshqa
metallurgiya sanoatining sexlari kiradi. Bunday binolarning o‗ziga xosligi qulochlari, balandligining va kranga
oid yuklarning hilma-xilligidadir. Bundan kelib og‗ir turdagi bino korpuslari va qulochlari konstruksiyalarining
materiallari va massalari turlicha bo‗ladi, shu bilan birga ishlar hajmlarining taqsimlashini ham notekisligi bilan
ajralib turadi. Og‗ir turdagi sanoat binolarining asosiy ko‗rsatkichlari quyidagicha: qulochlari - 24...48 m;
balandligi - 18,0 dan 65,0 m gacha; kranga oid yuklar - 300 t gacha.
Ob‘ektni fazoviy qismlarga ajratish oqim usulini tashkil qilishning zaruriy shartidir. Bunda navbatdagi
ixtisoslashgan oqimlarga ish frontni taqdim etish ta‘minlandi. Ob‘ekt montaj uchastkalari va ishlab chiqarish
majmualariga ajratiladi. Uchastka sifatida bir xil sharoitlar mavjud bo‗lgan, bir xil ish uslublari qo‗llanaladigan
va qurilish va montaj jarayonlarini o‗zaro bog‗lanishi amalga oshiriladigan binoning qismi qabul qilinadi. Ishlab
chiqarish majmuasi - bu o‗zaro xom ashyosi va olinadigan maxsulotini yagonaligi bilan bog‗liq bo‗lgan
texnologik asbob-uskunalar va kommunikatsiyalarning yig‗indisidir. Ishlarning jadalligi boshqa maqsadlardagi
har qanday ob‘ektlar uchun qabul qilinganidek mumkin bo‗lgani minimal va maksimal miqdorlar oralig‗ida
bo‗lishi mumkin. Mexanizatsiyalangan jarayonlar uchun minimum sifatida bir smenada ishlaydigan
mashinalarning ish unumdorligi qabul qilinsa, qo‗l ishlari uchun esa - ishchilar zvenosining bajara oladigan
ishining miqdori qabul qilinadi. Maksimal jadallikka ish frontini uch smenada ishlovchi mashinalar komplekti
bilan ta‘minlash orqali erishiladi.
Qurilishning sikllari ob‘ektining harakteriga bog‗liq ravishda soni va tarkibi jihatidan har xil qabul
qilinishi mumkin. Ammo odatda, sanoat binolari qurilishida barcha ishlarini 4 siklga bo‗lish qabul qilingan: I -
sikl- er osti qismini qurish; II - sikl- er usti qismining qurilishi, isitish tizimini ishga tushirish bilan; III - sikl-
qurilish ishlarini bajarish, shular jumlasidan pardozlash ishlari va barcha turdagi montaj ishlarini bajarish bilan;
IV – sikl - asbob-uskunalarni yakka tartibda sinash va ishga tushirish - sozlash ishlarini bajarish.
Binolarni qurish va texnologik asbob-uskunalarni montaj qilish usullari bino ostiga poydevorlar qurish
va asbob-uskunalar va etajerka ostiga poydevorlar qurish ishlarini o‗zaro birlashtirish masalasini echishga
bog‗liq ravishda farqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
