Bino va inshootlar qurilishi

G„ishtli devorlarning konstruktiv o„ziga xosligi
. G‗isht terimining mustaxkamligi g‗isht – 
tosh ishlarini sifatiga, g‗isht – tosh konstruksiyalarni o‗ziga xosligi, ishlash sharoitiga, g‗isht va 
qorishma xususiyatlariga bog‗liq.

---

G‗isht va keramik toshlar, plastik va yarim quruq presslangan holatda to‗liq (butun) va ichi 
kavak qilib chiqariladi. O‗lchami bo‗yicha millimetrda g‗isht maxsulotlari quyidagilarga bo‗linadi:
oddiy g‗isht (250 × 120 × 65), qalinlashtirilgan g‗isht (250 × 120 × 88), modul o‗lchamli g‗isht 
(288×138×138), tosh (250 × 120 × 138), modul o‗lchamdagi tosh (288 × 138 × 138), yirik tosh (250 × 
250 × 138), bo‗shliqlari gorizontal bo‗yicha joylashgan tosh (250 × 250 × 120) va (250 × 200 × 80). 
G‗isht to‗liq va ichi kavak holda, toshlar esa faqat ichi kavak holda chiqariladi. 
Pardozli g‗isht va keramik toshlar terishga va bir vaqtni o‗zida bino devorlarini pardoz 
qoplamasi uchun mo‗ljallangan bo‗lib, ularning yuz tarafi tekis, bo‗rtma va fakturali bo‗lishi mumkin. 
G‗isht va keramik toshlar mustaxkamligi bo‗yicha etti markaga bo‗linadi, kg/sm
2
da : 300, 250, 200, 
150, 125, 100 va 75.
G‗ishtli konstruksiyalarda quydagi markadagi qorishmalarni qo‗llash nazarda tutilgan, 
kg/sm
2
: 4, 10, 25, 50, 75, 100, 150 va 200. Qorishma tayyorlash uchun qo‗llaniladigan bog‗lovchilar, 
to‗ldirgichlar, qo‗shimchalar va suv me‘yoriy xujjat talablariga javob berishi kerak. Qorishmalar 
asosan avtomatlashtirilgan qorishma tayyorlaydigan uzellarda qorishmani xamma tashkil etuvchilari 
aniq o‗lchamlarda tortilishita‘minlangan holda tayyorlanishi kerak.
Ishlash sharoitiga qarab aloxida elementlarni (ustunlar, devorlar va ora devorlarni) 
turg‗unligini va yuk ko‗tarish qobiliyatini oshirish uchun armaturalar bilan kuchaytiriladi. Terimda 
armatura gorizontal choklarda o‗rnatiladi. Aloxida sterjenlar yoki to‗rlar o‗rnatilganda pastdagi va 
yuqoridagi ximoya qatlami 4 mm kam bo‗lmasligi kerak.
Tashqi devorlar uch asosiy konstruktiv sxema bo‗yicha bajariladi: yirik yoki yaxlitdevorni 
butun qalinligi bo‗yicha g‗isht terish (11.1a- rasm); devor orasiga issiqlikni saqlaydigan materiallar 
joylab terish (11.1,b-rasm);devor yuzasida isitkich (issiqni saqlaydigan material) bilan terish (14.1,v-
rasm). 
11.1 –rasm. Tashqi g‗isht devorlarning konstruktiv sxemalari: 
1− g‗isht terimi; 2 – issiqlik asragich(saqlagich, isitgich); 3 – so‗voq; 4 – gipsokarton. 
Oxirgi yillarda issiqni saqlovchi sifatida, yangi materiallar paydo bo‗lishi munosabati bilan, 
ikkinchi va uchinchi konstruktiv sxemalar qo‗llanilishi keng rivoj topdi. Ikkinchi sxemada (14.1 b - 
rasm) isitgich devor orasiga joylashtiriladi. Birinchi bosqichda devorni asosiy qismi teriladi (1,5 – 2 
g‗ishtli devorlarda). Qorishma chokiga xar ikki qatordan keyin qadami 50 sm da , diametri (5 – 8 mm) 
va uzunligi issiqlik saqlagich qalinligidan 50 mm uzunroq chiqib turgan zanglamaydigan temirdan 

---

yasalgan sterjenlar o‗rnatiladi. SHu sterjenlarga listli issiqni saqlovchi (penopolistirol kabilar) bir 
standart list balandligida o‗rnatiladi (kirgiziladi). SHundan so‗ng o‗rnatilgan zanglamaydigan 
sterjenlarga biriktirilib devorni ikkinchi qismi (0.5 – 1 g‗isht) teriladi.
Uchinchi sxema, issiqni saqlovchi materialni o‗rnatishni ikki imkonini nazarda to‗tadi: 
g‗ishtli devorni ichkarisidan va tashqarisidan.Tashqaridan issiq saqlagich fasadni pardozlash elementi 
sifatida qo‗llaniladi, unga pardozlash to‗ri montaj qilinadi, faktura qatlami suvaladi va 
bo‗yaladi.Fasadlarni tosh, vitraj, dekorativ panellar bilan pardoz qilganda issiq saqlagich osma tashqi 
konstruksiyalar sistemasining ichki tarafida bo‗ladi. Issiq saqlagich ichkaridan o‗rnatilganda metall 
karkasga o‗rnatilgan gipsokarton listlari bilan pardozlanadi yoki kamroq hollarda metall setka bo‗ylab 
suvoqlanadi va bo‗yaladi.