Bino va inshootlar qurilishi

Bir qavatli sanoat binolarini barpo etish
usullari va montaj mexanizmlari 
Amalda bir qavatli sanoat binolarining konstruksiyalarini montaj qilishning bir necha xil 
usullari ishlab chiqilgan bo‗lib, ishlarni talab qilingan ketma-ketlikda olib borish, barpo etilayotgan 

---

binoning konstruktiv sxemasi, montaj va texnologik uskunalarni turi, binoni ekspluatatsiya–
foydalanishga topshirish muddati, va yig‗ma konstruksiyalarni etkazib berish ketma-ketligiga qarab u 
yoki bu usul qo‗llaniladi.
Engil turdagi bir qavatli sanoat binolari ko‗pincha 
alohida
usulda, og‗ir tipdagilar 
kompleks 
(majmuali)
 
usulda montaj qilinadi, ammo shu kabi binolarni montaj qilishning asosiy usuli
 aralash
usuldir.
Engil turdagi binolar gusenitsali va pnevmog‗ildirakli o‗ziyurar strelali kranlar yordamida; 
o‗rtacha turdagilar – o‗ziyurar strelali, chorpoyali va minorali kranlar yordamida; og‗ir turdagilar – 
yuk ko‗tarish qobiliyati katta bo‗lgan minorali kranlar, gusenitsali kranlar va yordamchi kran sifatidagi 
strelali – machtalar yordamida montaj qilinadi.
Kransiz binolarni montaj qilishda, agar tomyopma plitasining uzunligi 12 m bo‗lsa va 
fermalarni massasi og‗ir bo‗lsa, plitalarni montaj qilishda katta strela qulochi talab qilinganda quyidagi 
kranlar qo‗llaniladi:
• YUk ko‗tarish qobiliyati 40 t va undan ortiq, minorali-strela uskunali gusenitsali kranlar;
• Oraliq o‗lchamlari 24 m dan va soni 3 ta dan oshmaganda o‗rtadagi oraliqda bitta temir yo‗l 
rels bo‗ylab xarakatlanadigan minorali kranlar; 
• Binoning eni 36 m gacha bo‗lganda oddiy turdagi chorpoyali kranlar; 
• Binoning eni 66 m gacha bo‗lsa oldindan zo‗riqtirilgan rigelli chorpoyali kranlar ishlatiladi, 
bu kranlar birdaniga ikkita – uchta yonma-yon oraliqlarda montaj ishlarini olib borish imkoniyatini 
beradi.
O‗rta va engil turdagi binolarni montaj qilishda ko‗pincha elementlarni oldindan montaj 
zonasiga taxlab terib chiqish usuli qo‗llaniladi. Og‗ir tipdagi binolarda montaj qilinadigan konstruksiya 
montaj zonasiga etkazib beriladi va transportdan to‗g‗ridan – to‗g‗ri montaj qilinadi (transportdan 
montaj). Konstruksiyalarni taxlab – terib chiqish loyihaviy joyiga o‗rnatishdan 1...2 smena oldin 
bajariladi . Bu oraliqni konstruksiyalar bilan to‗ldirib yubormaslik va montaj kranini erkin harakatini 
ta‘minlash uchun qilinadi (7.2−rasm).

---

7.2 – rasm. Bir qavatli sanoat binosining tomyopma elementlarini taxlash va montaj qilish 
sxemasi: 
1 – kran osti to‗sinini alohida oqimda montaji; 2 – tomyopma plitasini tushirish; 3 – 
tomyopma plitasini montaji; 4 – montaj krani; 5 –elementlarni tushirish va montaj zonasiga 
joylashtirish uchun qo‗shimcha montaj krani; 6 – ilmoqni bo‗shatish troslari; 7 – arqonlar (tortqilar); 8 
– tomyopma fermasi; 9 – kranosti to‗sini.