Bino va inshootlar qurilishi

Obnoskalarni tuzilishi, o„qlarni mahkamlash
(3.1-rasm). Qurilish obnoskasi bino o‗qlarini 
rejalashtirish , kotlovan konturlarini aniqlash va ularni joyida mahkamlash uchun xizmat qiladi. U bino 
perimetri bo‗ylab uzluksiz va uzlukli bo‗lishi mumkin. Uzlukli obnoska ob‘ektdagi qurilish mashinalari va 
transport vositalari harakatini qiyinlashtirmaganligi uchun ma‘qulroqdir. 
3.1-rasm.
 
Obnoskalarni tuzilishi va o‗qlarni mahkamlash: 

---

a – kotlovanni planlashtirish sxemasi; b – obnoska elementlari; 1 – yog‗och elementlardan obnoska; 2 
– shtir- o‗qni mahalliy joyga biriktirilgan nazorat belgisi; 3 – kesilgan taxta; 4 – mix o‗qni obnoskada 
mahkamlash (qotirish) uchun; 5 – obnoska ustuni 

---

Obnoska geodezik instrumentlar yordamida binoni tashqi konturini hosil qiluvchi asosiy o‗qlarga 
parallel holda va qurilish jarayonida ularni o‗zgarmasligini ta‘minlovchi masofada o‗rnatiladi. 
Obnoska bir-biridan 3 m masofada gruntga qoqilgan ustunlar karkasidan iborat. Tashqi tarafdan 
kamida uchta ustunga qalinligi 40...50 mm kesilgan taxtalar qoqiladi. Hamma taxtalarni yuqori qirralari nivelir 
yordamida nazorat qilinib gorizontal joylashtiriladi. Obnoskani ma‘qul balandligi 0.5...1.2 m. Konstruktiv 
jihatdan obnoska yog‗ochdan yoki metalldan bo‗lishi mumkin. Metall obnoskani afzallik tomoni ishda 
qo‗layligi, engil demontaj qilinishi va ko‗p marta foydalanish mumkinligi. 

---

Kotlovan chetidan obnoskagacha bo‗lgan masofa 3...4 m dan kam bo‗lmasligi kerak. Bu masofa 
shunday hisob bilan tekshiriladikim , kotlovan qazilishida obnoska ustivorligi bo‗zilmasin. Obnoska bo‗lajak 
binoni uni tomonlariga paralel ravishda o‗rab oladi, unda odamlar va transport o‗tishi uchun o‗zilishlar hosil 
qilinadi. 
Rejalashtirish chizmalaridan hamma ma‘lumotlar obnoskaga ko‗chiriladi, xususan binoni asosiy 
o‗qlari ko‗chirilib mixlar bilan mahkamlanadi, bo‗ylama va ko‗ndalang o‗qlar tarang tortilgan sim yoki arqon ip 
yordamida mixlarga mahkamlanadi. Devorlar o‗qidan bulajak kotlovanni chetlari chiqarilib ular xam mixlar 
yordamida obnoskalarda belgilanadi. CHetlarni o‗zi ham simlar yordamida ―natura‖ holatiga ko‗chiriladi. 
Bo‗ylama va ko‗ndalang o‗qlari simlarining kesishuv o‗rni binoning asosiy o‗qlari kesishuvini 
aniqlaydi va ular shoqul yordamida tekshiriladi, hamda ular oldin geodezik instrumentlar yordamida aniqlangan
va erda mahkamlangan no‗qtalar bilan mos kelishi kerak. 
Binoning asosiy o‗qlari mahkamlangan obnoskalardan ma‘lum masofada har ehtimolga qarshi ularni 
buzilishini e‘tiborga olgan holda o‗q chiziqlarini mahkamlovchi nazorat belgilari − shtirlar o‗rnatiladi.Odatda 
bular gruntga obnoskadan 5...10 m masofada qoqilgan va er sathidan 2...6 sm masofada chiqib turuvchi 
armatura sterjenlardir. 
CHiziqli-cho‗ziqli inshootlarning gorizontal uchastkalarda har 50 m da, qayriladigan uchastkalarda har 
20 m da faqat ko‗ndalang obnoskalar o‗rnatiladi. 
Obnoskalar qurilaetgan binoning er osti qismini barpo etgunga qadar buzilmay saqlanadi, keyin 
bevosita binoni o‗ziga ko‗chiriladi. Hozirgi davrda lazer geodezik priborlar paydo bo‗lganligi munosabati bilan 
obnoskalardan kam foydalanilayapti, o‗qlar qurilish maydonining vaqtinchalik bino va inshootlarida ( inventar 
xonalar, devor va boshqalar) aks ettirilayapti.