Bino va inshootlar qurilishi

Alohida ko„rinishdagi texnik murakkab ishga IBL tarkibi va mazmuni 
Ko‗p hollarda ishlarni bajarish loyihasi bajarilishi juda murakkab bo‗lgan montaj, pardozlash 
yoki maxsus ishlarga ishlab chiqiladi. Yig‗ma konstruksiyalarni montaj qilish IBLning tarkibiga 
qo‗yidagilar kiradi: 
• ob‘ekt bo‗yicha ishlarni bajarish kalendar grafigi (smenali, soatli), ishchi kadrlar va 
mexanizmlarga bo‗lgan talab grafigi bilan birgalikda. 
• ushbu ish turiga qurilish bosh plani, kerakli kranlarni joylashtirilishi, ularning harakat 
yo‗llari , omborlar xo‗jaligini tashkil etish va maydon ichidagi ruxsat etilgan harakat zonalari ; 
• ishlarni bajarish usullari va sxemalari, kerak bo‗lgan paytda ishlarni bajarish texnologik 
xaritasi albatta bajariladigan va nazorat qilinadigan geodezik ishlar; 
• ishlarni bajarish loyihasi bo‗yicha texnika-iqtisodiy ko‗rsatkichlar;
• IBLda qabul qilingan echimlarga ko‗ra kerakli izohlar va asoslar bilan tushuntirish xati. 

---

Bino karkasi montajining ishlarini bajarish loyihasi asosiy qoidalarni
aniqlashdan boshlanadi 
(ishlarning umumiy konsepsiyasi), u o‗z ichiga montaj usullari , kerakli montaj uskunalari va ishlarni 
bajarish muddatini oladi. 
Ishlarni bajarishning bu asosiy qoidalari loyihaning buyurtmachisi (qurilish yoki montaj 
tashkiloti) bilan kelishiladi. Bu kelishuvlar tavsiya etilgan loyihadagi konstruksiyalarni ishchi 
chizmalariga asoslangan bo‗lishi kerak, IBLda ularni o‗ziga xosligi va montaj qilish texnologiyasi 
taklif etilishi lozim. Asosiy qoidalar montaj ishlarini har bir taklif etiladigan variantlariga ishlab 
chiqiladi. Ishlarni bajarish usullarining variantlari nafaqat qo‗llaniladigan montaj mexanizmlari, 
shuningdek, montaj ishlarining texnologiyasi bilan farqlanishi kerak. Ma‘qul variantni tanlash texnik-
iqtisodiy ko‗rsatkichlarni solishtirish bilan amalga oshiriladi: har biri uchun mexanizatsiyalashtirish 
variantini o‗ziga xosligi va qiymati, mehnat sarfi va ishlarni bajarish muddati.
Asosiy qoidalar tarkibida tushuntirish xati ish hajmlari bilan, har bir variant uchun qurilish 
bosh plani fragmenti (qismi), ishlarni bajarish sxemalari va yiriklashtirilgan grafik va texnik – 
iqtisodiy ko‗rsatkichlar bo‗lishi kerak. Ishlarni bajarish loyihasini tayyorlashni boshlash uchun, 
tavsiya etilgan montaj variantlardan birini pudratchi, montaj tashkilotining rahbari yoki bosh pudratchi 
(qurilishni olib boruvchi qurilish tashkiloti) tasdiqlagandan so‗ng kirishiladi 
Ishlarni bajarish loyihasida konstruksiyalar montajini ketma-ketligi, elementlarni aniq 
o‗rnatilishi va konstruksiyalarni fazoviy o‗zgarmasligi, bino qismlarini barpo etish jarayonlarida 
turg‗unligi, konstruksiyalarni yiriklashtirish darajasi va albatta ishlar bajarilishida xavfsizlikni 
ta‘minlovchi tadbirlar o‗rnatiladi . 
Murakkab qurilish jarayonlariga yoki oddiy qurilish ishlariga tuziladigan IBL tarkibidagi 
asosiy hujjat texnologik xarita bo‗lib, u o‗z ichiga qo‗yidagi bo‗limlarni oladi: 
1.
Qo‘llanilish sohasi
, qurilish jarayonining tarkibi va maqsadi; 
2.
Moddiy-texnik resurslar va asosiy mexanizmlarni tanlash
– 
loyihalanayotgan ishlar hajmiga material, yarimfabrikatlar va konstruksiyalarga, mexanizm, asbob, 
uskunalarga bo‗lgan ehtiyoj ma‘lumotlari; 
Foydalanadigan adabiyotlar ro‗yxati 
1.
Bozorboev N. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi. I-qism. O‗quv qo‗llanma 
Toshkent, 2000. 
2.
Bozorboev N., Sobirov M. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi. II-qism. O‗quv 
qo‗llanma Toshkent, 2000. 
3.
Texnologiya vozvedeniya zdaniy i soorujeniy: Ucheb. dlya stroit, vuzov/V.I. Telichenko, O.M. 
Terentev, A.A. Lapidus— 2-e izd., pererab. i dop.— M.: Vыssh. shk., 2004.— 446 s; il. 
4.
Texnologiya stroitelnogo proizvodstva. Uchebnik, (S.S. Ataev, N.N.Danilov, B.V.Prыkin i 
dr.) M., Stroyizdat, 1994. 
5.
Texnologiya stroitelnogo proizvodstva (O.O.Litvinov i dr.) Kiev, Vыsshaya shkola. 1995. 
6.
Xamzin S. K., Karasev A. K.