Bino va inshootlar qurilishi

G„isht konstruksiyalarni tuzatish va kuchaytirish
. 
Kuchaytirish ishlari quyidagi 
amalga oshiriladi: yoriqlarni berkitish; qoplamalar o‗rnatish; shikastlangan uchastkalarni qayta terish; 
hajmiy turg‗unligini va bikirligini oshirish; 
YOriqlarni berkitishda g‗isht terimidagi yoriqlarga bosim ostida suyuq sementli yoki 
polimer qorishmani yuborib, g‗ishtlarning umumiy birikishini oshirib uning yuk ko‗tarish qobiliyatini 
oshiriladi. Qoplamalar temir beton, suvaladigan va metaldan bo‗lishi mumkin.
Temir beton qoplamalarda yuzalar yaxshilab tozalanib, izlar tushiriladi, namlanadi 
so‗ngra armatura 
to‗rlari choklarga shtirlar qoqib maxkamlanadi, qolip o‗rnatilib betonlanadi. 
Betonlash yarusining balandligi 1 m gacha, uchastka uzunligi ikki deraza va eshik o‗rtasidagi devor 
uzunligiga yoki yaxlit uchastkalarda 3...5 m bo‗lishi mumkin. Temirbeton qoplama o‗rnatishning 
boshqa usuli torkretlash. Torkret beton bevosita g‗isht terimiga, armaturaga 2 – 3 sm qalinlikda beton 
qorishmasini bosim ostida chaplash
(18.6-rasm). 

---

18.6 –rasm. G‗isht ustunlarni metall (a), temir beton (b ), suvoqli (v ) qoplama bilan 
kuchaytirish: 
1 – plankalar 3 × 5; 2 – ugolok 
(burchaklik);
3 – payvand; 4 – sterjenlar Ø 5 ... 12 mm;
5 – xomutlar Ø 4 ... 10 mm; 6 – beton V 12,5 ... V 14; 7 – sterjenlar Ø 6 – 12 mm; 8 – qorishma
marka 50 ... 75; 9 – g‗isht terimi; 
Qoplama o‗rnatishda suvash usuli xam qo‗llaniladi. Bunda yuzani tayyorlash va 
armatura o‗rnatish oldingi usullaridagidek amalga oshirilib, so‗ngra 2 – 3 sm qalinlikda bir qancha 
qatlam sementli qorishmada suvaladi. Xar qaysi suvoq qatlamidan so‗ng 3 sutkagacha suvoq qotishi 
uchun tanaffus qilinadi.
Metall qoplama 2 ta asosiy elementdan tashkil topib, ikki deraza va eshik o‗rtasidagi 
devor va ustunlarning burchaklariga sement qorishmaga vertikal o‗rnatiladigan po‗lat 
ugoloklar
va 
ularni birlashtiruvchi metall tilimli xomutlardan iborat. Metall karkasni korroziyadan saqlash 
maqsadida sementli qorishma bilan suvab qoplanadi (21.7-rasm).
18.7-rasm. Bo‗shliqlar orasidagi g‗ishtli devorni po‗lat qoplama bilan kuchaytirish: 
1 –bo‗shliqlar orasidagi g‗ishtli devor (prostenka); 2 – 
po‗lat ugolok
; 3 – planka; 4 – 
ko‗ndalang bog‗lovchi. 
G‗isht terimining jiddiy shikast etgan qismlari yangi terim bilan almashtiriladi. Buning 
uchun g‗isht terimi vaqtinchalik metall yoki yog‗och karkas bilan maxkamlanadi. Vaqtinchalik 
maxkamlash terimdagi qorishma 50 % mustaxkamlikga erishgandan so‗ng olinadi. 
G‗ishtli binolarni rekonstruksiyalashda ulardagi yoriqlar, deformatsiyalar yo‗l 
quyiladigan darajadan yuqoriroq bo‗lsa ularning turg‗unligini va xajmiy bikirligini oshirish maqsadida 
metall tortqilar bilan xajmiy tortiladi (18.8- rasm).

---

18.8-rasm. G‗ishtli devorni xajmiy tortish bilan kuchaytirish. 
1 – tortiqlar; 2 – tortish muftasi; 3 – metall qistirma; 4 – shveller N = 16 – 20; 5 – 
ugolok. 
Temir beton ustun, to‗sin va yopmalarni kuchaytirishda qo‗shimcha elementlarni qo‗shish, 
ya‘ni konstruksiya qirqim yuzasini, armaturalashni oshirish, ayrim xollarda qo‗shimcha tayanch 
o‗rnatib xisoblanish sxemasini o‗zgartirish ishlari amalga oshiriladi (18.9, 18.10, 18.11- rasmlar). 
18.9-rasm. Ustunlarni po‗lat qoplama (a), armatura karkas (b), setka (v), temirbeton 
g‗ilof(g) bilan kuchaytirish: 
1- kuchaytiriladigan konstruksiya; 2- kuchaytirish elementlari; 3-himoya qatlami; 4- 
shchitli qolip mahkamlovchi xomut bilan; 5-inektor; 6-shlang. 
18.10-rasm. To‗sinni kuchaytirish sxemasi: 
1 – kuchaytirilayotgan konstruksiya; 2 – armatura karkasi; 3 – osma qolip; 4 – tortqi; 5 – 
betonlash uchun yopmadagi teshik. 

---

18.11-rasm. Ustun o‗rnatib to‗sinni kuchaytirish: 
1 – ko‗chaytirilayotgan to‗sin; 2 – qo‗shimcha poydevor; 3 – kuchaytirish ustuni; 4 – 
boltlar.