Bino va inshootlar qurilishi

asosiy gorizontallar
deyiladi. Topografik kartalarda va planlarda asosiy 
gorizontallar uzluksiz egri chiziqlar ko‘rinishida chiziladi. Asosiy gorizontallarning kesim 
balandligi kartaning ostki tomonida ramkadan tashqarida yoziladi. rel’efni o‘qishni ososn bo‘lishi 
uchun har beshinchi gorizontal yo‘g‘on qilib chiziladi, agar kesim balandligi 5 m bo‘lsa. Masalan, 
kesim balandligi 5 metr bo‘lsin, 25, 50, 75... gorizontallar yo‘g‘on bo‘ladi. 
Agar kesim balandligi 2,5 m bo‘lsa, har o‘ninchi gorizontal yo‘g‘on chiziladi. 
Ayrim joylarning rel’efini asosiy gorizontallar bilan to‘la ko‘rsatib bo‘lmagan hollarda kesim 
balandligining yarmiga teng gorizontallar chiziladi. Ular 
qo‘shimcha gorizontallar
deyiladi. YArim 
gorizontallar kartada punktir chiziqlar bilan beriladi. Ba’zan kesim balandligining to‘rtdan biriga 
teng bo‘lgan va 
yordamchi gorizontal
deb ataladigan gorizontal chizilishi ham mumkin. 
SHakl 4.4.3. 
Topografik kartalarda ayrim gorizontallar va xarakterli nuqtalarning baholanishi yozilib 
qo‘yiladi. Baho - nuqtaning absolyut balandligining ifodalovchi raqamlardan iborat. MDH 
davlatlarida Baltika dengizi satxi boshlang‘ich yuza deb qabul qilingan. 
 
4.5.Topografik kartani urganish va topografik shartli belgilar xakida tushuncha. 
Topografik kartalarda joy tafsilotlari maxsus shartli belgilar bilan quyidagi guruxlarga 
bo‘linib ko‘rsatiladi: 
1.Relef. 
2.Gidrografiya. 

---

31 
3.O‘simlik va tuproq grunt qoplami. 
4.Axoli yashaydigan punktlar, sanoat, qishloq xo‘jalik korxonalari va sotsial-iqtisodiy 
ob’ektlar. 
5.CHegaralar. 
6.Orientir bo‘la oladigan ayrim ob’ektlar 
Topografik kartalarda joy rel’efi gorizontallar bilan, qolgan barcha tafsilotlar shartli belgilar 
bilan tasvirlanadi. 
Topografik shartli belgilar xususiyatlari xamda vazifalariga qarab: 
1. Masshtabli (konturli) 
2. Masshtabsiz 
3. Tushuntiruvchi shartli belgilarga bo‘linadi. 
1.