Bilim sohasi



Download 6,45 Mb.
bet76/133
Sana01.01.2022
Hajmi6,45 Mb.
#289101
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   133
Bog'liq
92- Биофизика М.И.Базарбаев 2017 й.(1)

Eshituv bo‘sag‘asi

10–12

210-5

0

Yurak tonlari stetaskon orqali

10–11

0,000064

10

10–10

0,0002

20

Shivirlash

10–9

0,00064

30

Gaplashish:

Sekin


Normal

Qattiq


 

10–6

10–7

10–6



 

0,002


0,0064

0,02


 

40

50



60

Serqatnov ko‘cha shovqini

10-5

0,064

80

Qichqiriq

10–4

1 0,2

80

Shovqin:

Metro poezdi ichida

Mototsiklning (maks)

Samolet dvigatelining

Shuning o‘zi yaqindan


 

10–3

10–2

10–1

1


 

0,64


2

6,4


20

 

90

100



110

120


Og‘riq sezish bo‘sag‘asida

10

64

130

Keltirilganegrichiziqlardanko‘rinibturibdiki, odamningo‘rtachaqulog‘inormalxolda 2500–3000 Hzchastotalardayetarlichasezgirlikkaegabo‘larekan. Harbiroraliqegrichiziqlaribirxiltovushqattiqligigalekinturlichastotalardaturlixilintensivliklargaegabo‘ladi. Qattiqliklaribirxilbo‘lganegrichiziqlardantovushchastolalarningmuayyanbirqiymatidaxudishundayqattiqlikhosilqiluvchiintensivliginianiqlashmumkin. Birxiltovushqatttiqliginiifodalaovchiegrichiziqlarto‘plamidanfoydalanib, turlixilchastotalardagitovushqattiqligigamoskeluvchima'lumintensivlikdagitovushnitopishmumkin. Masalan,chastotasi100 Hz bo‘lgantovushintensivligi60 Hz gateng.Butovushniqattiqliginimagateng.Buninguchun3.2–rasmdankoordinatalari100 Hz va60dBgatengbo‘lgannuqtanitopamiz.Bunuqtaegrichiziqningqattiqlikdarajasi30fonteng bo‘lgan nuqtasidayotadi.Demaktovushqattiqligi30fonekan.

Eshitisho‘tkirliginianiqlashusuligaaudiometriyadeyiladi.

Audiometriyadamaxsusasbobaudiometr (5.5-rasm)yordamidaturlixil chastotalardaeshitishsezgisibo‘sag‘asianiqlanadi;olinganegrichiziq audiogrammadeyiladi.Bemorodamaudiogrammasininormaleshituvsezgibo‘sag‘asiniegrichig‘ibilansolishtirisheshituva‘zolari kasalliklarigadiagnozqo‘yishgayordamberadi.





5.5-rasm. Audiometrlarning tashqi ko’rinishi va audiokarta blankasi.
Shovqinqattiqlikdarajasiniobyektivolchashuchunshumomerqollaniladi. Tuzilishijihatidanu5.6- rasmdako‘rsatilgansxemagamoskeladi. Shumomemingxossalariodamqulog‘iningxossalarigayaqinlashadi (5.7-rasmdagiqattiqliklaritengegrichiziqlarniqarang), buninguchunqattiqlikdarajasiningturlidiapazonlariuchunto‘g‘rilovchielektrfiltrlardanfoydalaniladi.



5.6-rasm. Signallarni olishning elektrik sxemasi


5.7–rasm. Chastota va tovush qattiqligi orasidagi bog’lanish audigrammasi
Normalxolatdagikishiningqulog‘i16 Hz dan20kHzgachabo‘lganchastotadagitovushlarnisezadi,lekinuningturlichastotadagitovushlargasezgirligiharxil.5.8-rasmdapastkigrafikodamqulog‘isezadiganengkichikbosimP0(yokiintensivlikI0)niifodalaydi.Mazkurkattaliklareshitishbo‘sag‘asideyiladi.Ko’rinib turibdiki, =3000 Hz chastotaatrofidagrafikminimumgaegabo‘ladi.

Yuqoridagigrafikquloqdaog‘riqhosilqiladiganbosim(yokiintensivlik)niifodalaydi.Uniog‘riqbo‘sag‘asidebataladi.Mazkurbosimchastotagadeyarlibog‘liqbo‘lmaydi.

Ikkalagrafiklaroralig‘idagitebranishlarniquloqeshitishimumkin.Odatdanmazkursohaningunchalikkattabo‘lmaganqismiginaishlatiladi.



5.8-rasm. Odam qulog’i eshitish va og’riq bo’sag’alari

Nihoyatmurakkabspektraltarkibigatembrdebataladigansub'ektivxarakteristikamoskelib,unimiqdorjihatdanbaholabbo‘lmaydi.

Birxiltondagitovushchiqaradiganturlimusiqaasboblaritembrlaribilanfarqqiladi.Shundayqilib,tovushningtembriuninggarmonikspektribilanbelgilanib,uningo‘zigaxosxususiyatlarinixarakterlaydi.Masalan,royalbilang‘ijjaktovushinibir–biridanosonginaajratishmumkin,chunkiularturlichaobertonlargaegabo‘lib,garmonikspektrlariharxil.Tovushningtembrinianiqlashuchununigarmoniktashkiletuvchilargaajratish,ya'nitovushningspektrinianiqlashkerak.

Odamqulog‘iningajoyibxususiyatlaridanbirishuki,utovushningyuksakligivaamplitudasinisezadi,lekinmurakkabtovushdagifazalarsiljishinisezmaydi.BuxususiyatOmtomonidankashfqilingan.Tovushningbuxususiyatinikonsertzalidao‘tirgantinglovchilardanturlimusiqaasboblarigachabo‘lganmasofalarharxilbo‘lishigaqaramay,tovushlarninghammatinglovchilartomonidanbirxilhisqilinishidako‘rishmumkin.

Kishiningqulog‘ibo‘lgantovushmanbainingkishiganisbatanqandayyo‘nalishdajoylashganinianiqlashimkoniniberadi.Buhodisabinauraleffektdeyiladi.Tovushmanbainingo‘rniniungachabo‘lganmasofavavertikalhamdagorizontaltekisliklardagiburchaklarbilananiqlanadi.Gorizontaltekislikdakishiburchakni3°gachaaniqlikdasezishimumkin.Vertikaltekislikdagiburchakvamanbagachabo‘lganmosafanisbatananchanoaniqhisqilinadi.

Muayyanunlitovushnichiqarganda(uqandaychastotadaaytilishigaqaramay),uningspektridaalbattashundaybiryokiikkitachastotabo‘ladiki,pasttonlardanyuqoritonlargao‘tgandaulardeyarlio‘zgarmaydi.Buchastotalarmazkurunlitovushningformantlarideyiladi.Harbirunlitovusho‘ziningformantlarigaegabo‘ladi.



Download 6,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish