Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’miiot Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash Ta’lim yunalishi: 5510500 Farmatsiya (turlari buyicha) 5111000 – Kasb ta’limi


Harakatni boshqarish va nazorat qilish



Download 2,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/307
Sana01.01.2022
Hajmi2,39 Mb.
#289724
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   307
Bog'liq
PISIXOLOGIYA

Harakatni boshqarish va nazorat qilish Sa'i-xarakatlarning bajarilishi uzluksiz ravishda nazorat kilib 
va uning nxarakatning pirovard maksadi bilan takkoslangan xolda tugrilab (korrektirovka kilib) boriladi. 
 
Ana shu nazorat va korrektirovka buzilgan takdirda bemorlar xatto eng sodda xarakatlarni xam 
muvaffakiyatli bajara olmaydigan bulib koladilar. Ular stol ustidagi stakanni kuliga olishda xamisha adashib, 
kulini boshka tomonga chuzadigan, suv ichish uchun stakanni ogizlariga tugri olib bora olmaydilar, uni keyin 
urniga kuya olmaydilar. Ular stulga tugri utirisha olmaydi, nonni kesaman deb kul barmoklarini kesib 
yuborishadi, satrlarga rioya kilgan xolda chiziklar utkazishga kodir emaslar va xokazo. 
 
Kurib turganimizdek, ushbu barcha muljallar sa'i-xarakatlarni  aloxida uzicha emas, balki  xarakat 
maksadiga muvofik tarzda belgilaydi. Masalan, pargardan doira chizigi chizish va bulak chiziklarni ulchash 
uchun foydalanishh urinishlarning turli xil sistemasini takozo etadi. Kalam bilan "a" xarfini yozishda "o" xarfini 
yozish chogidagiga karaganda boshkacha urinish buladi. Kechikib kolib avtobus  orkasidan chopayotgan 
yulovchining sa'i-xarakatlari sistemasi rekord kuyishni niyat kilgan yengil atletikachini sira xam 
kanoatlantirmaydi. Ushbu barcha xollarda aynan bir xil xarakat ob'yektlarini (pargar, kalam, kogoz) yoki xatto 
ushanday xarakatlarni (yugurish) kurib turibmiz, lekin bu xarakatlarning maksadlari xar xil va shuning uchun 
bu xarakatlar tarkibiga kiradigan sa'i-xarakatlar sistemasi xam xar xildir. 
 
Kishining maksadi kupincha muayyan vakt ichida  xarakatlar yordamida erishilishi mumkin bulgan 
narsalardan iborat buladi. Demak, maksad miyada faoliyatning bulajak natijasining  timsoli, uzgarib turadigan 
andazasi tarzida namoyon buladi. Aynan usha orzu kilingan (extiyoj sezilgan) bulgusi andaza bilan xarakatning 
amaldagi natijalari takkoslanadi, aynan usha andaza sa'i-xarakatlarning shakl-shamoilini belgilab va tugrilab 
turadi. Chunonchi, kishi suv ichish uchun stakanni olib, lablariga yakinlashtirganidagi kabi oddiy bir xolat xam 
uning xarakatlari orzu kilingan natija (chankokni bosish), shuningdek kul stakanga chuzilishi va sungra stakan 
bilan birga lablarga kadar borishi andazalari orkali idora kilinadi. Bulgusi xarakat modellari (sa'i-xarakatlari 
programmasi) va uning natijasi (maksadning programmasi)ni, miyada ushbu xarakatning uzini oldindan xosil 
kiladigan andazalarni fiziologlar "xarakat akseptori" va "oldindan aks ettirish", "xarakatlantiruvchi vazifa" va 
"bulgusi extiyoj andazasi" "zaruriy moxiyat" va "kelajak andazasi", "namuna", "uzgarib turadigan andaza" va 
kabilar deb aytadilar. Malakalarning shakllanishi har kanday xarakatning taxlil etilgan jixatlarini tegishli tarzda 
uning motor  (xarakat), sensor (xissiy)  va markaziy kismlari  deb atash mumkin. Shunga muvofik ushbu 
kismlarning xarakatni amalga oshirish jarayonida bajaradigan vazifalari  ijro etish, nazorat kilish va 
boshkaribturishdan iborat bulishi mumkin. Kishi faoliyat jarayonida xarakatlarni ijro etishda, nazorat kilish 

Download 2,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   307




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish