4.6. Mahalliy budjet daromadlari hisobining hususiyatlari Mahalliy budjet daromadlari g’azna ijrosi hisobining alohida hususiyatlari
quyidagilardan iborat:
Budjet tasnifi asosida hisobni tashkil etilishi;
Budjet ijrosini nazorat qilinishi;
Davlat budjeti g’azna ijrosi sharoitida hisobni tashkil etilishi va yuritilishi;
Mahalliy budjet ijrosi hisobini amalga oshirishda asosan Kassa usulidan
foydalaniladi. Ushbu jarayon Davlat sektori buxgalteriya hisobining xalqaro
standartlariga (IPSAS) o`tilgan davlatlarda quyidagicha Davlat sektori buxgalteriya
asoslari (Xorijiy tajriba)5.
Davlat sektori muassasalarida moliyaviy axborotlarni to`plashning uchta asosiy
tamoyili mavjud. Jumladan:
1)
Kassa usuli;
2)
Hisoblash usuli;
3)
Ishonch (kelishuv).
Budjet g`azna ijrosi hisobini alohida hususiyatlari buxgalteriya hisobi
vazifalariga qo’shimcha yanada aniqroq vazifalar kiritilishini talab etadi. Ya’ni
tasdiqlangan budjet ijrosini to’g’ri tashkil etish, moliya-budjet intizomiga rioya qilish
va boshqalar.
5
Adams, R.A. “Public sector accounting and finance made Simple” 3
rd
Edition 2004 year.
51
Takrorlash uchun savollar 1.
Mahalliy budjet daromadlari hisobining maqsadi va vazifalari nimalrdan
iborat?
2.
Mahalliy budjet daromadlarihisobini tashkil etishning o‘ziga xos
xususiyatlarini sanab o`ting
3.
Mahalliy budjet daromadlarining kassa ijrosi hisobi deganda nimani
tushunasiz?
4.
Mahalliy budjet daromadlari buxgalteriya hisobi hisobvaraqlari va hisob
registrlarida qanday aks ettiriladi?
5.
Mahalliy budjet daromadlari hisobining hususiyatlari nimalardan iborat?
Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar 1- topshiriq Mahalliy budjet daromadlarini shakllanish manbaalarini ko’rsating. Toshkent
shaxar budjeti daromadlari shakllanishi manbaalariga sharx bering. Budjet
daromadlari tasnifini tavsiflab bering. Budjet tashkilotlarini budjetdan tashqari
mablag’lari bo’yicha daromadlarni shakllanish manbaalarini aniqlang. Budjet
tashkilotlarini budjetdan tashqari mablag’lari bo’yicha smetalarda daromadlarni
rejalanishini aniq misollar bilan ko’rsating.
2- topshiriq .
Toshkent shaxar budjeti daromadlari tushumi bo’yicha quyidagicha
muomalalar amalga oshirilgan
№
Muomalalar mazmuni
Asos
bo’luvchi
xujjat
Dt
Kt
Summa
(so’mda)
1. Shahar budjetining daromadalariga soliqlar,
yig’imlardan tushumlar aks ettirildi
2. Yuridik shaxs maqomiga ega bo’lmagan
xolda
oziq-ovqat
va
nooziq-ovqat
maqsulotlari savdosi soxasida tadbirkorlik
faoliyati bilan shug’ullanuvchi jismoniy
shaxslar daromadidan olinadigan qat’iy
belgilangan soliq tushumi aks ettirildi
3. Budjetga kelib tushgan mablag’lar manbasi
aniq ko’rsatilmagan summalar aniqlandi
4. Davlat boji tushumi aks ettirildi
5. Yo’l xarakati qoidalarini buzganlik uchun
jarimalar tushumi aks ettirildi
6. Ijtimoiy
nafaqalar
uchun
respublika
budjetidan olingan subventsiyalar
7. Budjetga kelib tushgan mablag’lar manbasi
aniq ko’rsatilmagan summalar boshqa