|
Омфалит-киндикни яллиғланиши.
Касаллик киндикка ишлов бериш,
парвариш қилишда асептика қоидалари бузилиб, инфекция, (кўпинча
стафилакокк инфекцияси) тушиши натижасида пайдо бўлади. Одатда
меъёрда киндик тушгач, киндик яраси 7-10 кун давомида битиб кетади.
Инфекция тушганда яранинг битиши чўзилиб, яра ва уни атрофларида
яллиғланиш жараёни жадал формаларда кечиши мумкин.
Катарал формасида киндик яраси ҳўлланиб ивиб, сероз ёки сероз
геморрагик ажратмадан иборат қобиқ ҳосил қилади. Яра атрофи қизарган
бўлади.
Йирингли формасида яллиғланиш жараёни атроф тўқималарга
тарқалади. Киндик атрофи қизариб, инфильтрат йиғиб, шишган бўлади,
киндик ярасидан сероз-йирингли, йирингли экссудат ажралиб туради. Киндик
шишган бўлиб, яра вақти-вақти билан қонаб туради. Киндик ҳалқасининг
юқори ва пастки қисмида қаттиқлашган тасмасимон соҳа пальпация қилинади.
Инфекция тўқималарга чуқурлашиб борса, яллиғланиш жараёни тарқалиб,
олдинги қорин деворида флегмона ёки перитонитга олиб келиши мумкин.
Омфалитнинг гангреноз формаси болаларда кам учраб, иммун тизимси
паст, суст, ўзи бўшашиб қолган кучсиз болаларда кузатилади. Омфалитда
кўрсатиб ўтилган маҳаллий белгилардан ташқари умумий белгилар:
бўшашишлик, эммай қўйиш, тана вазнини камайиши, периферик қонда
ўзгаришлар кузатилади.
229
Профилактикаси. Ҳомилани соғлом ўсишини таъминлаш, ҳомиладор
аёлда йирингли касалликларни олдини олиш, аниқлаш, даволаш, туғилишни
гигиеник шароитда, қоидалик ўтказиш, чақалоқни сифатли парвариш этишни
таъминлашдан иборат.
Аллергик диатезда (Экссудатив катарал диатезда) теридаги ўзгаришлар
ЭКД туб моҳияти бўйича касаллик эмас, наслдан ўтувчи генетик
омиллар сабабли пайдо бўлган конституция аномалиянинг бир формаси бўлиб,
бунда тери ва шиллиқ қаватларда ўзига хос реакцияга, яллиғланиш жараёнига
аллергик таъсиротга берилувчанлик бўлади. Бола организмида ички аъзолар
фаолияти, модда алмашинуви, асаб тизимси фаолияти ўзгарган бўлиб, касаллик
белгилари баъзан жуда эрта, аммо кўпинча 2-5 ёшлик даврда пайдо бўлади.
Касалликни бошланишига олиб келувчи факторларга ҳомилани номувофиқ
ривожланиши (токсикоз, гипоксия, онани касалликлари), бола кун тартиби,
овқатлантиришни, гигиеник шароитни парвариши бузилиши, тартибсиз, узоқ
муддатда антибиотикларни юбориш ва бошқалар киради. Кўпинча аллергик
реакциясига мойил бола организмига овқат аллергени таъсирида тери ва
шиллиқ қаватлар қитиқланишидан касаллик белгилари пайдо бўлиб кўпайиб
боради.
Касаллик кўпинча бош терисининг сочли қисмида кул ранг ёки
сарғиш ранглик қазғоқ тангачалар қатлами пайдо бўлиши билан бошланади.
Қазғоқ тангачалари кўчирилса, ўрни бироз қизаринқираган ҳолда бўлиб, у ерга
инфекция тушишидан экзема пайдо бўлади.
Бола терисининг ранги нозик кўкиш аралаш оқарган бўлиб, бунда
умумий мармарсимон кўриниш кўзга ташланиб туради. Қулоқ орқалари ва
бўйин бурмалари бичилган ва ҳўлланган ҳолда бўлади. Тери ости ёғ қавати
ортиқ даражада ривожланган бўлиб, гавдада бир хил тарқалмаган (қоринда,
сонда кўп) сувга бой, хом семиз бўлади. Тўқималар тургори, мушаклар
тонуси, артериал қон босими пасайган бўлади.
ЭКД нинг эрта даврларида боланинг юзида қобиқ «сутли қасмоқ»
пайдо бўлади. Лунж терилари қизариб, шўралаб, қичишади ва онсон дарс
230
кетиб, ёрилиб, у ерга инфекция тушиши натижасида яхлит экзема қобиғларини
ҳосил қилади. Боланинг танаси ва оёқларига қичишадиган майда тугунлик
тошмалар ёки оқ-пушти рангдаги қавариқлар пайдо бўлади. Ҳўл экземани
тарқалган хилида бемор аҳволи оғирлашиб, атрофдаги лимфа тугунлар
катталашади, терининг жароҳатланган соҳасида йиринг пайдо бўлса, токсикоз
ҳолати кузатилади. ЭКД шиллиқ қаватлар ҳам жароҳатланиб, тил эпителиясини
ўзгаришидан географик тил, шиллиқ қават жароҳатланишидан стоматит,
коньюктивит, блефаритлар пайдо бўлади. Натижада нафас йўлларида рецидивли
яллиғланиши кузатилиб, кўпинча бронхит ва пневмония, астмоид синдром
билан кечади. Кейинчалик касаллик бронхиал астмага болалар экземаси эса
нейродерматитга айланиши мумкин.
Профилактикаси. Бирламчи ва иккиламчи профилактикани бажариш
қоидаларига қаттиқ амал қилган ҳолда ўтказилиш тавсия этилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
