Bibliografiya lat p65

Vaqtli matbuot nashrlarining klassifikatsiyasi

Mamlakatimizda ommaviy axborot vositalari ishiga alohida e’tibor bilan qaraladi, chunki ayni shu to‘rtinchi hokimiyat deb yuritiluvchi vositalar ommani dunyo miqyosidagi va mamlakatimiz ichidagi siyosiy ahvol, madaniy-ma’rifiy yangiliklar, voqealar, fan, texnika taraqqiyoti, kashfiyot va ixtirolar bilan tanishtiradi, kishilarni ularda faol ishtirok etishga jalb qiladi, badiiy, estetik didining shakllanishiga yordam beradi. Vaqtli matbuot nashrlari ommaviy axborot vositalari va, umuman, axborot resurslari orasida alohida o‘rin tutadi. Mamlakatimizda 120 dan ortiq nomda o‘zbek, qozoq, tojik, rus tillarida gazeta va jurnallar turli yoshdagi iste’molchilarga mo‘ljallanib nashr etiladi. Nashrning har bir chiqishida uning nomi, qachondan boshlab chiqa boshlagani, sanasi, tartib raqami, ta’sischi tashkilot nomi, muharrir ism-sharifi, bosishga ruxsat etilgan sana, har bir chiqish soni uchun javobgar shaxs, nashrning indeks raqami, tahririyat va bosmaxona nomi, manzili, telefon va faks raqami, bahosi ko‘rsatiladi.

Gazetalarning chiqish sonlari va vaqti turlicha: haftalik, kunlik, bir haftada bir necha marta chiqadigan gazetalar. Masalan, „Afandi“, „Oila va jamiyat“, „Ma’rifat“, „Òàøêåíòñêàÿ íåäåëÿ“, „Vatanparvar“, „O‘zbekiston Adabiyoti va san’ati“, „Darakchi“ gazetalari haftalik, „Òoshkent oqshomi“, „Âå÷åðíûé Òàøêåíò“, „Xalq so‘zi“, „Íàðîäíîå ñëîâî“ gazetalari kunlik. Gazetalar hududiy qamrab olish darajasiga ko‘ra respublika, viloyat, shahar yoki tuman gazetalariga, mazmuniga ko‘ra universal va ixtisoslashtirilgan gazetalarga ajratiladi. „Ma’rifat“ va „Ó÷èòåëü Óçáåêèñòàíà“ gazetalari o‘qituvchilar uchun mo‘ljallangan va ixtisoslashgan. Gazetalar kundalik voqealar, sanalar, muhim yangiliklar haqida axborot beradi, shuning uchun undagi ma’lumotlar tez eskiradi va tezkor tarqatishni talab qiladi.

„O‘zbekiston ovozi“ gazetasi O‘zbekiston Xalq Demokratik partiyasining ijtimoiy-siyosiy gazetasi. Haftada 3 marta nashrdan chiqadi, uning rus tilidagi nashri—„Ãîëîñ Óçáåêèñòàíà“ haftada bir marta chiqariladi. Gazetaning dastlabki soni 1918- yil 21iyunda „Ishtirokiyun“ („Êîììóíèñò“) nomi bilan nashrdan chiqqan. 1920- yildan „Qizil bayroq“, 1922- yildan „Òurkiston“, 1924-yildan „Qizil O‘zbekiston“, 1964- yildan „Sovet O‘zbekistoni“, 1991- yildan „O‘zbekiston ovozi“ nomi bilan nashr etilmoqda. A. Avloniy, A. Qodiriy, H. Olimjon, G‘. G‘ulom, A. Qahhor, Oybek, M. Shayxzoda, Zulfiyalar gazeta tahririyatida ishlaganlar. Gazeta hayotimizning barcha sohasiga oid, ichki va tashqi siyosatga oid materiallarni chop etadi.

„O‘zbekiston adabiyoti va san’ati“—O‘zbekiston madaniyat va sport ishlari vazirligi tizimidagi haftalik ijtimoiy-siyosiy gazeta. U 1956- yil 4- yanvardan „O‘zbekiston madaniyati“ nomi bilan haftada 2 marta chiqa boshlagan. 1981- yildan 8 sahifada chop etiladi. Sahifalarida adabiyot va san’at masalalari, shunga bog‘liq hayotimizning barcha jabhasi, ma’naviy merosimizga oid tadqiqotlar, adabiy tanqid va adabiyotshunoslik, kitob va kitobshunoslik, nashriyotchilik ishiga oid, ma’naviy ehtiyojga, iymon-e’tiqodga oid, kino san’ati, musiqa, dizaynga oid materiallar ham berib boriladi.

„Kitob dunyosi“ — O‘zbekiston respublikasi matbuot va axborot agentligi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Xalq ta’limi vazirligi, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi tomonidan oyda 1 marta chiqadigan axborot-ma’lumot gazetasi. U 2001- yil 8- dekabrdan nashr etiladi.

Jurnallar—universal va ixtisoslashgan mazmunga ega bo‘ladi. Jurnallar kitobxonlar guruhi, maqsadi va boshqa belgilariga ko‘ra turlanadi. Ular ilmiy, kasbiy, ishlab-chiqarish, ilmiy-ommabop, adabiy-badiiy deb ham ajratiladi.

Ilmiy jurnallar turli bilim sohasidagi ilmiy ishlar, ilmiy tadqiqot ishlari natijalari haqidagi asosiy axborot beruvchi manba bo‘lib, mutaxassislar va olimlarga, ilmiy xodimlarga bag‘ishlanadi. „Òafakkur“, „Ijtimoiy fikr“, „Fan va turmush“ jurnali ilmiy jurnallardir. „Fan va turmush“ O‘zFAning ilmiyma’rifiy, ommabop jurnali bo‘lib, turli davrlar vazifasidan kelib chiqqan holda turlicha nomlangan. 1933 —1935- yillar „Sotsialistik ilm va texnika“, 1939—1941- yillarda „Sotsialistik Fan va turmush“ deb nashr etilgan. 1941- yil iyulidan 1957yil fevraligacha ma’lum bir sabablarga ko‘ra nashr etilmagan. 1957- yildan „Fan va turmush“ deb nashr etiladi. Jurnalga dastlab ko‘zga ko‘ringan olimlar, ijodkorlar, birinchi jurnalistlar, ya’ni Otajon Hoshim, Q. Niyoziy, I. Islomov, I. Mo‘minov, M. O‘rozboyev, Y. Òo‘raqulovlar muharrirlik qilganlar. Jurnal rangli illustratsiyalangan holda nashr etiladi. „Ibn Sino“ (Avitsenna) —Ibn Sino Xalqaro jamg‘armasining ilmiy-amaliy jurnali 2000- yildan boshlab Òoshkentda bir yilda 4 marta o‘zbek, rus va ingliz tillarida nashr etiladi. Jurnalning vazifasi— Ibn Sino shaxsiga oid, uning mashaqqatli hayot yo‘li, ilmiyijtimoiy faoliyati, sermazmun va ko‘pqirrali ijodi, sinoshunoslik sohasidagi ishlar, izlanishlar, ilmiy-tadqiqot ishlarining natijalari bilan jurnalxonlarni tanishtirib borish. Jurnal 1000 nusxada nashr etiladi. „O‘zbekiston tarixi“ O‘zbekiston FA Òarix institutining ilmiy-tarixiy jurnali bo‘lib, 1998- yili asos solingan. Uning 1- soni 1999- yil yanvarda chiqdi. Har uch oyda 1 marta rus va o‘zbek tilidagi materiallar nashr etiladi. Jurnal tarixchi mutaxassislar, oliy o‘quv yurtlari professor-o‘qituvchilari, talabalari va O‘zbekiston tarixi bilan qiziquvchi kitobxonlarga mo‘ljallangan. „O‘zbekiston davlatchiligi tarixidan“, „Tarixiy shaxslar“, „Tarixiy atamalar“, „Tarixshunoslik“ kabi ruknlarda ilmiy maqolalar berib boriladi.