|
, , 0 ‘zbekistonim
", J. Jab borovning
„Istiqlol11
(2-sinf), A. R ustam ovning
„Bayroq nim a?“,
A. O bidjonning
,,0 'k ta m a v lo d “
(3-sinf), S. Bar-
noyevning
„M angulikka tatigulik k u n “,
E. M alikovning
„Assalom,
N eksiya!“
(4-sinf) m avzusidagi asarlari y aqindan yordam beradi.
Tabiatga
oid
m avzular
yordam ida
o 'q u vch ilar
tabiatdagi
o'zgarishlar, yil fasllarining alm ashinuvi, hayvonot olam iga doir bi-
lim larni egallaydilar. B unday m avzudagi asarlar o 'q u v ch ilarn i ku-
zatuvchanlikka, tabiatni sevishga, unga nisbatan to 'g 'ri m unosabatda
bo'lishga o'rgatadi.
Tabiat tasviriga oid m atn lar ustida ishlashda tabiat bag'riga sayohat
uyushtirilib, bolalar kuzatuvchanlikka o'rgatilsa, vatanparvarlikka oid
asarlar tahlili vatanning d on g d o r kishilari bilan uchrashuvlar yoki
mavzuga daxldor kinofilm lar nam oyishi vositasida am alga oshirilsa,
dars sam aradorligi yanada ortadi.
U m u m an ,
„ O 'q ish kitobi" darsliklaridagi barcha m avzular
o 'quvch ilarga t a ’lim -tarb iy a berish bilan birga, u larnin g lu g 'atin i
boyitishga, og'zaki va yozm a n u tq in i to 'g 'ri shakllantirish va nutq
m adan iy atin i o 'stirish ga h a m q aratiladi.
Am aldagi „O 'qish kitobi" darsliklarida m ateriallarning sinfdan
sinfga o 'tg an sari mavzu jih atid an ham , m azm un jih atid an ham
kengaya borishi hisobga olingan. M asalan, 1-sinfda o'rgatiladigan
„Ajdodlarimiz — faxrimiz", „Пт ~ aql chirog‘i “, „Zumrad bahor“,
„Kumush qish “
kabi m avzular 2—4-sinflarda ham davom ettirilgan. Bu
esa o 'qu v ch ilam in g oldingi bilim larini to 'ld irad i va boyitadi.
Uzluksiz ta ’lim ning boshqa bosqichlaridan farqli o'laro q , b osh
lang'ich sinflarning o 'q ish darslarida o'qu vch ilam ing o'q ish m alaka
larini shakllantirish, asar m atni ustida ishlash ta ’lim ning
didaktik
maqsadi
hisoblanadi. U turli mavzudagi m atnlar ustida ishlash orqali
m a’naviy-ahloqiy, adabiy-estelik tarbiya bilan cham barchas bog'lab
olib boriladi.
Darsliklardagi h ar bir mavzu uchun tanlangan m atnlarning janriy
rang-barangligiga, poetik m ukam m alligiga, o'qu v chilam in g bilim dara
jasi va yosh xususiyatlariga m os kelishiga alohida e’tibor qaratiladi.
O 'quvchilar darsliklar yordam ida o'zlashtiriladigan bilim , k o 'n ik m a
va m alakalarining kelajak hayotda zarur bo'lishini tushunib yetishish-
lariga erishish o'q ituv chilar oldidagi m uh im vazifalardandir.
B oshlang'ich t a ’lim bo'y ich a DTS va „O n a tili" o'q u v dasturida
o'qish ta ’limi oldiga qo'yilgan talablarni am alga oshirish sinfda o'q ish n i
to 'g 'ri tashkil qilish, o'q itish bosqichlari, tam oyillari va m etodlari,
birinchi navbatda, ilg'or pedagogik texnologiyalardan o'rinli foydala-
nishga k o 'p jih atd an bog'liqdir.
U m u m an olganda, o 'q ish darslari oldiga qo'yiladigan
didaktik
vazifalar
quyidagilardan iborat:
1.
O 'quvchilarda yaxshi o 'q ish sifatlari: to 'g 'ri, tez, ongli, ifodali
o'qishlarin i shakllantirish.
2. O 'quvchilarni kitobdan foydalanishga, undan kerakli bilim larni
olishga o'rgatish, kitobga m uhabbat uyg'otish; ularni oddiy kitobxondan
ch uqur m ulohaza yurituvchi, ijodkor kitobxon darajasiga ko'tarish.
3. O 'quvchilam ing atro f-m u h it haqidagi bilim larini kengaytirish
va boyitish ham da ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish.
4. O 'quvchilarni axloqiy, estetik jih atdan yetuk va m ehnatga m u
habbat ruhida tarbiyalash.
5. O 'quvchilam ing bog'lanishli nutqini va adabiy-estetik tafak-
kurini o'stirish.
6. O 'quvchilam ing xayolot olam ini boyitish.
7. E lem entar adabiy tasaw u rlarini shakllantirish.
S huni unutm aslik kerakki, har bir ta ’limiy vazifani bajarishning
aniq va ilm iy m etodik usullari m avjud bo'lib, ular zam onaviy o'qitish
usullari bilan boyitib borilm oqda. Bu vazifalar boshqalari bilan o'zaro
bog'liq holda va sinfdan tashqari o 'q ish m ashg'ulotlari jarayonida hal
qilinadi.
0 ‘qish darslarida qoMlaniladigan metodlar
„K adrlar tayyorlash M illiy d asturi“da ta ’lim berishning ilg'or
pedagogik texnologiyalarini, zam onaviy o'quv-uslubiy m ajm ualari-
ni yaratish kabilar um um iy o 'rta ta ’lim ning asosiy vazifalaridan biri
sifatida ta ’kidlangan.
Ilg'or pedagogik texnologiya usullaridan foydalanish o'qituvchi va
o'quvchi faoliyati doirasini aniq belgilab beradi.
Inson hayotida m uhim aham iyatga ega bo'lgan o'qish faoliyati bar
cha predm et darslarida amalga oshiriladi. Lekin o'qishga o'rgatish yo'l-
yo'riqlarini o'qish m etodikasi ishlab chiqadi. O 'qish m etodikasi kichik
yoshdagi o'quvchilam ing um um iy rivojlanishi, psixologiya, xususiy
m etodika sohasidagi yutuqlar asosida takom illashtirilib boriladi.
O 'qish darslarining sam aradorligi k o 'p jih atd an ta ’lim m etod-
larining to 'g 'ri tanlanishiga bog'liq. Binobarin, fanning o'zi kabi
o'qitish m etodlari ham doim iy rivojlanishda bo'ladi. M asalan, eski
m aktablarda o 'q ish quruq yod olish m etodi asosida o'rgatilgan bo'lsa,
hozir izohli o'qish asosida olib boriladi. Yod olish m etodida m atndagi
so'zlarga izoh berishga, m a’nosini tushuntirishga, o'qilganni qayta
hikoyalashga, um um an olganda, o'qish n ing ongli bo'lishiga m utlaqo
e ’tibor berilm agan. U larda ko'proq to 'g 'ri talaffuz, qiroat bilan o'qish,
ifodali o'qish nazarda tutilgan.
H ozir m aktablarda o 'q ish izohli o 'q ish m etodi asosida olib bori-
layotgan ekan, quyidagicha savol tu g‘iladi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
