Без названия

1.2.1-расм. Жаҳон иқтисодиётининг ривожланиш босқичлари
Жаҳон хўжалигининг вужудга келишидаги биринчи босқич XV-XVI 
асрларни ўз ичига олади. Ушбу босқич буюк географик кашфиётлар, 
жаҳон мустамлака тизимининг шаклланиши, 
жаҳон капиталистик 
бозорининг пайдо бўлиши ва мануфактура даври ҳисобланади. Бу давр 
мустамлака мамлакатларда ишлаб чиқарилган товарлар савдосининг жадал 
ривожланиши билан тавсифланади. Жаҳон хўжалиги бу боскичда 
мамлакатларнинг (биринчи навбатда, мустамлака эгалари ва мустам- 
лакалар) ташқи савдо соҳасидаги ўзаро муносабатларининг йиғиндиси 
сифатида тал кин этилади ва устун даражада савдо капиталини сарф этиш 
соҳаси ҳисобланади.
Жаҳон хўжалигининг ривожланишидаги иккинчи босқич XVU 
асрнинг биринчи ярми - XIX асрни қамраб олади. Ушбу босқич жаҳон 
капиталистик бозорининг шаклланиши, халқаро мехрат тақсимотининг 
ривожланшпи (саноат тўнтариши, буржуазия инқилоби, мануфактурадан 
фабрикали ишлаб чиқариш тизимига ўтиш), жаҳон савдосининг халқаро 
иқтисодий муносабатлар шакли сифатида ривожланиши, милий товарлар 
экспортининг кўпайиши билан тавсифланади. Мамлакатлар ўртасвдаги
10

---

савдо интеграциясининг заифлашуви хўжалик ҳаётининг байналми- 
лаллашуви билан боғлиқ қуйидаги тамойиллар ҳисобига ривожланган:
- халқаро 
меҳнат 
бозорида 
байналмилаллашув 
жараёнининг 
чукурлашуви - 1870-1913 йиллар давомида Европани 36 млн. киши тарк 
этди ва уларнинг 23 қисми АҚШга кўчиб ўтди. Осиё ҳудудида эса хнгой 
ва ҳинд эмигрангларининг со ни Европа эмигрантларидан ҳам ошиб кетди;
- халқаро кагаггаллар оқимининг кўпайишн - 1914 йилга келиб узок,