Beynin I i m I i -js

lar arasında ileri geri gidip gelen uyaranlara
bir örnektir. Kübün “ö n ” olarak algıladığınız
yüzünü ele alın. Resme bir süre baktıktan
sonra ön yüzün ara sıra arka yüze dönüştü­
ğünü ve kübün yönelim inin değiştiğini fark edeceksiniz. Bakma­
ya devam ederseniz, eski durumuna yeniden dönecek ve kübün
yönelim ine ilişkin bu iki algılama biçimi arasında gidip gelecektir.
Burada çarpıcı bir noktayla karşı karşıya buluruz kendimizi: Say­
fada herhangi bir değişim olm adığına göre, değişim in beyninizde
gerçekleşiyor olm ası gerekir. Görme edilgen değil, etkin bir olgu­
dur. Görm e sistem i, uyaranı birden fazla biçimde yorumlayabildi­
ği için olasılıklar arasmda gidip gelir. Benzer tersinmeler yüz-vazo
yanılsamasında da kendini gösterir: Sayfada herhangi bir değişik­
lik gerçekleşmediği halde bazen yüzleri, bazen vazoyu algılarsınız,
ikisini aynı anda göremezsiniz.
Etkin görüşün ilkeleri hakkında daha da çarpıcı örnekler bulmak
mümkün. Algısal “değiştokuş”, sol gözünüze bir görüntü (ör. bir
inek), sağ gözünüze başka bir görüntü (ör. bir uçak) sunulduğunda
da gerçekleşir. İkisini aynı anda görmediğiniz gibi, ikisinin birleşimi­
ni de görmezsiniz; önce birini, sonra diğerini, sonra yine bir önce­
3»

---

I N C O O N I T O
kini görürsünüz.1- Görm e sistem iniz bu arada birbiriyle çelişen iki
bilgi arasında savaş vermektedir; siz ise gerçekte olanları değil, yal­
nızca hangi algının diğerini yendiğine bağlı olarak anbean değişen
bir görüntüyle karşı karşıyasınızdır. Dış dünya sabit kaldığı halde
beyniniz size dinam ik biçimde farklı yorum lar sunmaktadır.
D ış dünyada olup bitenleri etkin biçim de yorum lam anın da