Beynin I i m I i -js

açık, sağda biraz daha koyu. (Şekildeki her bir şeridin aslm da ho­
mojen dağılımlı bir parlaklık içerdiğini görm ek için şeritleri, yal­
nızca bir tanesini açıkta bırakacak şekilde k apatın.)1
Mach bantları
20

---

D U Y U L A R I N T A N I K L I Ğ I : D E N E Y İ M G E R Ç E K T E N A S I L B İ R Ş E Y D İ R ?
"M ach bantları” yanılsam asının artık farkında olduğunuza
göre, bu yanılsam a başka yerlerde de dikkatinizi çekecek. Sözge­
limi, iki duvarın birleştiği köşede, aradaki ışıklanma farkı, köşeye
hemen bitişik bölüm lerdeki boyanın daha açık ya da daha koyu o l­
duğu izlenim ini verecektir. O lasılıkla da bu algısal gerçekle sürekli
yüzyüze gelm iş olduğunuz halde onu şimdiye kadar gözden kaçır-
tnışsınızdır. Aynı şekilde R önesans ressamları da, uzaktaki dağla­
rın hafifçe m aviye çaldığını fark ettikleri andan itibaren, dağları o
şekilde boyar oldular. O ysa sanatın o noktaya kadar uzanan tari­
hinde, tüm üyle atlanm ış bir gerçekti bu; üstelik veriler göz önünde
olduğu halde. Ö yleyse bu denli bariz ayrıntıları algılam ayı neden
beceremiyoruz? Kendi deneyim lerimizi gözlem ede gerçekten bu
kadar başarısız mıyız?
Evet. Şaşılası ölçüde kötü birer gözlem ciyiz. Ve bu konularda iç
gözlem becerilerimiz de tüm üyle yararsız kalır: Aksi duruma dik­
katimizi çekecek bir şey olm adığı sürece, dünyayı olm ası gerektiği
gibi gördüğüm üzden gayet eminizdir. Sonra da kendi deneyim i­
mizi gözleyebilm em izi sağlayacak bir öğrenme sürecinden geçeriz;
M ach’ın, şeritlerdeki gölgelenm eyi gözlem esi örneğinde olduğu
gibi: Bilinçli deneyim im iz gerçekte nasıldır ve nasıl değildir?
si- 
*