Beton qorishmasi va betonni asosiy hossalari

Betonning sinfi sementni aktivligiga, suv va sement massasini nisbatiga, to’ldirgichlarning mustaxkamligi va sifatiga, to’ldirgichlarning donador tarkibiga, qotishini davom etishiga, atrofdagi muhitni namligi va xaroratiga va boshqa omillarga bog’liq.

Zichlik – odatda og’ir beton zich material hisoblanadi. To’ldirgichlarning donador tarkibi sinchiklab tanlansa, suv – sement nisbati kamaytirilsa, suvga talabchanligini pasaytiruvchi plastifikatorlar ishlatilsa va beton aralashmasini yahshilab zichlash hisobiga beton zichligini oshirish mumkin. Betonning zichligi ortgan sari, uning hossalari (mustahkamlik, suv o’tkazmaslik, sovuqqa chidamlilik va nurashga chidamliligi) yaxshilanadi.

• Zichlik – odatda og’ir beton zich material hisoblanadi. To’ldirgichlarning donador tarkibi sinchiklab tanlansa, suv – sement nisbati kamaytirilsa, suvga talabchanligini pasaytiruvchi plastifikatorlar ishlatilsa va beton aralashmasini yahshilab zichlash hisobiga beton zichligini oshirish mumkin. Betonning zichligi ortgan sari, uning hossalari (mustahkamlik, suv o’tkazmaslik, sovuqqa chidamlilik va nurashga chidamliligi) yaxshilanadi.

Betonning mahsus hossalari

• Kirishish va kengayish. Beton havoda qotganda kirishadi, nam sharoitlarda qotganda uning hajmi mutloq o’zgarmaydi yoki bir oz kengayadi. Betonning kirishishi natijasida katta o’lchamli (massiv) konstruksiyalarda darzlar hosil bo’ladi. Bu esa betonni yahlitligini buzadi, uning mustahkamligi va chidamliligi pasayadi. Og’ir betonning kichrayish darajasi 0,1 –1,5 mm/m ni tashkil qiladi.

Suv o’tkazmaslik – zich betondan tayyorlangan va qalinligi 200 mm dan ortiq bo’lgan temir-beton konstruksiyalar odatda suv o’tkazmaydi. Suv o’tkаzmаsligi bo’yichа betonlаr quyidаgi turlаrgа bo’linаdi;

• Suv o’tkazmaslik – zich betondan tayyorlangan va qalinligi 200 mm dan ortiq bo’lgan temir-beton konstruksiyalar odatda suv o’tkazmaydi. Suv o’tkаzmаsligi bo’yichа betonlаr quyidаgi turlаrgа bo’linаdi;
• - kаm suv o’tkаzmаs (W4 dаn kаm);
• - o’rtаchа suv o’tkаzmаs (W4 dаn W12 gаchа);
• - yuqori suv o’tkаzmаs (W12 dаn ortiq).