Беркинов Б. Б. Институционал иқтисодиёт: Ўқув қўлланма. 3-нашр

Такрорлаш учун саволлар 
1.
Институционал иқтисодий назариянинг ривожланиши учун нима асос 
бўлиб хизмат қилди? 
2.
Институционализмнинг ривожланишидан олдин қанақа назариялар 
мавжуд бўлган? 
3.
Институционал иқтисодиёт методологиясининг ўзига хос хусусиятлари 
нималардан иборат? 
4.
«Эски» институционализм вакилларининг қарашларини шарҳланг.
5.
Инстиуционализмнинг асосий назарияларига тариф беринг.
6.
Мулкий ва шартномавий муносабатларга оид назарияларни шарҳланг. 
7.
“Эски” ва “янги” институционал мактабларнинг принципиал фарқини 
айтинг. 
8.
Германиядаги тарихий мактаб ва Америка институционализмининг 
умумий хусусиятлари? 
9.
Институтга умумий таъриф беринг. 
10.
Қуйидаги институтларнинг пайдо бўлиши ва амал қилишини кўриб 
чиқинг: қўл бериш, хусусий мулк, никоҳ, таълим, бозор, давлат. 
11.
Институционал иқтисодиётда фанлараро ёндашувнинг моҳиятини 
изоҳланг. 

---

24 
II - боб. ИНСТИТУТЛАР ВА УЛАРНИНГ ЖАМИЯТ 
РИВОЖЛАНИШИДАГИ РОЛИ 
 
2.1. “Институт” ва “норма” тушунчаларининг моҳияти 
Институтлар жамият ҳаётида муҳим ўрин тутади. Агар бир дақиқага 
барча институтлар йўқ бўлиб кетишини тасаввур қиладиган бўлсак, у ҳолда 
тартибсизлик бошланиб кетган бўларди ва бу ҳол, ўз навбатида, абадий давом 
этмас эди. Чунки инсонларнинг ўз ҳаётини тартибга келтиришга уринишлари 
янги институтларнинг пайдо бўлишига олиб келган бўларди. 
Институтлар табиатини янада чуқурроқ таҳлил қилиш глобал 
хусусиятларга эга қатор саволларга, хусусан, нима учун бозорлар “ишлайди” 
ёки “ишламайди”? Иқтисодий сиёсатнинг у ёки бу тадбирлари нима учун 
самарали ёки самарасиз бўлди? Иқтисодиётдаги қайси ўзгаришлар ички 
сабабларга кўра ёхуд ҳукуматнинг у ёки бу қарори туфайли юзага келди, деган 
саволларга жавоб топиш имконини беради.
Институтлар ўзи нима? Турли даврлар тадқиқотчилари институтлар 
моҳияти ва уларнинг фаолият юритиш механизмини ёритувчи бир неча 
таърифларни асослаганлар. Т.Веблен [32] институтларни қуйидагича 
таърифлаган: “