Беркинов Б. Б. Институционал иқтисодиёт: Ўқув қўлланма. 3-нашр

Институционаллаштириш 
– индивидлар ўртасидаги муносабатларда 
жамият аъзоларининг катта қисми томонидан фойдаланиладиган муайян 
қоидалар ёки нормаларни мустаҳкамлаш. 
Институционал вакуум
– илгариги хўжалик тизимини бошқариш 
механизмининг тугатилиши ва янги механизмнинг мавжуд эмаслиги туфайли 
институционал тизимда энг кам трансакция харажатларига эга битимларнинг 
амалга оширилишини қўллаб-қувватлашга қодир расмий институтларнинг 
мавжуд эмаслиги ёки етишмаслиги. 
Институционал матрица
– тарихан барқарор шаклланган, дастлабки 
давлатларнинг пайдо бўлиши ва барча кейинги институционал тузилмаларнинг 
ривожланишини белгилаб берган, ўз навбатида, моҳияти ҳамон сақланиб 

---

231 
қолган бирламчи моделни такрор яратишга хизмат қилувчи асосий ижтимоий 
институтлар тизими. 
Институционал низо
– расмий ва норасмий қоидалар ўртасидаги 
номувофиқлик натижаси. Бир ҳолатда, институционал низо истиқболсиз 
институтларнинг пайдо бўлиши, бошқа ҳолатда эса самарасиз бўлса-да 
барқарор ҳосилалар – институционал тузоқларнинг пайдо бўлишига олиб 
келади. 
Институционал технология
– институтларни жорий этиш (импорт 
қилиш), шунингдек, иқтисодий тизим фаолияти трансакция харажатларининг 
пасайишига олиб келиш ва иқтисодий ўсишни таъминлашга қодир янги 
институтларни ишлаб чиқиш (етиштириш) билан боғлиқ технология.
Институционал тузоқ
– ўзини-ўзи қўллаб-қувватловчи хусусиятга эга 
самарасиз барқарор норма (самарасиз институт). 
Иштирокчи
– мол-мулкка нисбатан мулкчилик ҳуқуқидан жамиятга 
нисбатан талаб ҳуқуқи эвазига воз кечувчи иқтисодий агент. 
Иқтисодиётдаги маъмурий тўсиқлар
– давлат органларининг қарорлари 
билан белгиланган, уларга амал қилиш бозорда фаолият юритишнинг 
мажбурий шарти ҳисобланган, бюрократик тартиботларни ўташ учун одатда 
бюджетга тушмайдиган тўловларни жорий этувчи қоидалар.