Беркинов Б. Б. Институционал иқтисодиёт: Ўқув қўлланма. 3-нашр

 

---

200 
14.7-жадвал 
Ўзбекистон уй хўжаликларида қишлоқ хўжалик маҳсулотлари 
ишлаб чиқариш самарадорлиги кўрсаткичлари 
 
Йиллар 
Асосий экин турлари ҳосилдорлиги, ц/га 
Дон экинлари 
Картошка 
Сабзавот 
Полиз 
Фермер 
хўжалиги 
Деҳқон 
хўжалиги 
Ф/х 
Д/х 
Ф/х 
Д/х 
Ф/х 
Д/х 
2000 
22,3 
38,8 
118,5 
143,5 
154,1 
228,7 
77,7 
185,0 
2005 
38,1 
53,6 
158,3 
189,0 
221,3 
273,2 
138,9 
238,3 
2006 
39,5 
54,2 
208,3 
192,3 
290,1 
273,8 
167,9 
243,9 
2007 
41,4 
57,1 
226,1 
211,9 
292,5 
294,6 
194,2 
247,8 
2008 
40,2 
58,8 
228,8 
235,2 
304,6 
330,5 
201,7 
269,1 
2009 
43,7 
57,5 
263,8 
241,5 
343,8 
346,5 
234,3 
254,9 
2010 
42,4 
58,8 
214,8 
247,9 
374,9 
362,9 
225,7 
277,7 
2011 
43,5 
59,6 
219,9 
257,7 
368,9 
373,3 
230,9 
290,2 
2011 йилда 
2000 йилга 
нисбатан, 
марта
2,0 
1,5 
1,9 
1,8 
2,4 
1,6 
3,0 
1,6 
Манба: ЎзР Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида тузилган. 
Шундай қилиб, таъкидлаш мумкинки, уй хўжаликларида ердан 
фойдаланиш ҳамда деҳқон хўжалигини юритиш иқтисодий жиҳатдан бошқа 
тоифадаги хўжаликларга нисбатан самарали ҳисобланади. Шуларни ҳисобга 
олганда уй хўжаликларини мамлакатимиз ва унинг ҳудудлари ривожидаги роли 
ва аҳамиятини янада ошириш, улар салоҳиятидан тўлиқ фойдаланиш 
имкониятларини баҳолаш муҳим ҳисобланади. 
Қисқача хулоса 
Институционал ёндашув асосида уй хўжалигини барча хусусиятларга эга 
бўлган ўзига хос ташкилот (иқтисодиёт субъекти) сифатида таърифлаш 
мумкин. 
Уй хўжалигининг асосий функцияси инсон капиталини асраш 
ҳисобланади. Ушбу функцияни самарали бажарилиши ўзаро боғлиқ ҳамда 
бошқа иқтисодий функцияларнинг ажратилиши билан белгиланади. 
Ҳозирги бозор муносабати шароитида уй хўжалиги бошқа иқтисодий 
субъектлар билан доимий ўзаро ҳамкорликка киришади. Шунинг учун уй 
хўжалигини институционал ривожлантириш жараёни доирасида уларнинг 
давлат билан ўзаро муносабатлари муаммоси долзарб аҳамият касб этади.
Уй хўжаликлари ривожланишининг ҳозирги босқичида, уларнинг умумий 
даромади асосан учта манба ҳисобига шаклланмоқда, яъни меҳнат ҳақи, 
тадбиркорлик ва мулкдан олинган даромадлар ҳамда ижтимоий тўловлар. Барча 
манбалар ичида уй хўжаликлари даромадларининг оила тадбиркорлиги 
фаолиятидан олинган қисми ҳисобига улар кўпайиши кузатилмоқда.