Berdaq nomidagi qoraqolpoq davlat universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BERDAQ NOMIDAGI QORAQOLPOQ DAVLAT UNIVERSITETI
“Soha iqtisodiyoti va menejmenti” fanidan
“Korxona faoliyatini boshqarish asoslari” mavzusi bo’yicha
TAQDIMOT
Ma’ruzachi: “Umumiyiqtisodiy fanlar” kafedrasi docenti
Dauletmuratov Adilbay Mırzabaevich

Korxona boshqaruvining mohiyati va printsiplari
Boshqaruvning maqsadi, funktsiyalari va usullari
Boshqaruv qarorlari va ularni qabul qilish jarayoni
Reja
Boshqaruv
bu o’ziga xos mahoratni talab etuvchi tanglov, ushbu tanglov asosida qaror qabul qilish va uning bajarilishini nazorat qilishni bildiradi
Даулетмуратов Адилбай Мырзабаевич
Bоshqaruv tizimini turli jabhalarga bo`lish mumkin:
butun tarmоqni bоshqarish
har bir tarmоq tasarrufidagi kоrxоnalarni bоshqarish
kоrxоnalar ichidagi bo`limlarni bоshqarish va h.k.

Бошқарувда қуйидаги муҳим функциялар амалга оширилади:

Мақсад
/натижа
Режа-лашти-риш
Ташкиллаш-тириш
Мотивация
Назорат қилиш
Boshqaruv-ning maqsad va vazifalari
Foyda olishni bilish
Samarali ish olib borish
Insonlarni boshqarish
Resurslarni boshqarish
Даулетмуратов Адилбай Мырзабаевич
Масъулият
Ваколат узатиш
Ресурсларнинг етарлилиги
Иш шароити
Технологиялар
Кадрлар салоҳияти
Ташкилий структура
Вазифалар тақсимоти
Бўлинмалар ўртасида ўзаро алоқалар
Ҳужжалаштириш
Коммуникацион тизимлар
Ташкиллаштириш
Tashkiliy-ma’muriy
Iqtisodiy
Sotsial-ruhiy
asosiy maqsadi jamoalarda sog‘lom ijtimoiy-ruhiy muhitni yaratishdir. Bu usul ijtimoiy-ma’naviy vaziyatga ta’sir etish yo‘li bilan kishilarning fe’l-atvori, ruhiyatini hisobga olib ularning ijtimoiy talablarini qondirish orqali boshqarishni bildiradi.
asosiy vazifasi ishlab chiqariladigan mahsulot birligiga sarflanadigan xarajatlarni kamaytirishga imkon beruvchi xo‘jalik mexanizmlarining yangi usullarini, shuningdek, manfaatdorlik muhitini vujudga keltirish va ulardan samarali foydalanishdir
yuqori organlar hokimiyatiga va quyi organlarning bo‘ysunishiga asoslanadi. Tashkiliy usullar boshqarish tizimida ichki ongli aloqalarning tarkib topishiga yordam beradi
Boshqaruv usullari
Strategik qaror - bu korxonaning faoliyati bilan bogliq bo’lgan maqsad va missiyalarning shakllanishi
Operativ qarorlar bu mohiyati bo’yicha xo’jalik boshqaruv qarorlaridir. Ular boshqariladigan ob’ektni uzluksiz ishlash jarayonini qullab-quvvatlashi uchun joriy shaxsiy muammolar bo’yicha qabul qilinadi
Boshqaruv faoliyatining samaradorligi nuqtai nazaridan qarorlar quyidagi turlarga bo’linadi
0
муаммони ўрганиш
1
қайта алоқа ва таҳлил
5
янгиликни жорий этишни режалаштириш ва қарор ижроси
4
маъқул келувчи ғояларни ажратиб олиш ва қарор қабул қилиш
3
ғоялар ишлаб чиқиш
2
Бошқарув қарорларини қабул қилиш босқичлари:
"Ҳозирги вақтда давлат ва ҳокимият идораларида кўп ҳолларда кадрлар салоҳиятидан фойдаланиш, уларнинг вазифа ва ваколатлари тақсимоти оқилона ва самарали йўлга қўйилмагани сезилмоқда. Энг ёмони, бу ҳолат ишимизга халақит бермоқда. Бир идорани қарасангиз, юзлаб одам номига ишлаб ўтирибди. Бошқа идорани қарасангиз, иш кўп, вазифа кўп, лекин ишлайдиган одам, кадр етишмайди".
Ш.Мирзиеёв

Ваколатлашнинг бир нечта даражаси бўлиб, раҳбар ходимнинг касбий етуклиги, масъулиятлилиги ва тажрибасидан келиб чиққан холда танлайди.

Ваколатлашнинг бир нечта даражаси бўлиб, раҳбар ходимнинг касбий етуклиги, масъулиятлилиги ва тажрибасидан келиб чиққан холда танлайди.

Ваколат ходимга эмас,  балки у эгаллаб турган лавозимга берилади. Ходимнинг лавозими ўзгарса, унга берилган ваколат ҳам
ўзгаради.
Назорат ва қайта алоқа ...
01
02
03
Назорат давомида ижронинг ташкилот стратегик мақсадларига мослиги, моддий ресурслардан оқилона фойдаланиш каби масалалар ўрганилади.
Тизимли ва мақсадли назорат «раҳбар — жамоа» тизимидаги ўзига хос қайта алоқа ҳисоб-ланади. Назорат орқали амалга оширилаётган вазифаларнинг қай даражада мақсадга мувофиқ эканлиги ўз вақтида аниқланади. Шундан кейин раҳбар фаолият-нинг амалдаги аҳволини қиёсий ўрганади ва бошқаришда муаммо-ларни олдини олиш учун қандай ҳаракат қилишни белгилайди.
Назорат бошқарувнинг муҳим воситаси, у ижрони таъминлашда юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни аниқлаш ва ҳал этиш учун зарурдир
Назорат