Berdaq nomidagi Qoraqalpoq Davlat Universiteti Tarix fakelteti Tarix yo`nalishi Fan nomi: Jahon tarixi

Humoyun (1508.6.3 - 1556.27.1) -Boburiylar davlati hukmdori (1530— 40, 1555—56).Humoyunning otasi Boburning Hindistondagi mulklariga ega boʻlgan. Sekin-asta Gujarot, Rajpu-tan, Malvani oʻz davlatiga qoʻshib olgan. Lekin oʻsib borayotgan ichki nizolar va ukalari Mirzo Komron, Mirzo Feruz, Askariy Mirzo va Hindol Mirzolarning mustaqillikka intilishlari davlatni zaiflashtirgan. Bundan foydalangan afgʻonlarning suriylar sulolasidan Shershoh Suriy Chausa shahri (1539) va Qanovuj shahri (1540) yaqinida Humoyunning qoʻshinini yengib, Dehlini egallagan.

Humoyun Eronga qochib oʻtgan. Eronning harbiy yordami bilan Afgʻo-nistonni oʻz tasarrufiga olgan. 1541 yil ukasi Hindolning piri boʻlmish Mir Ali Akbar Jomiyning qizi Hamida Bonuga uylangan. 1542 yil Akbar tugʻilgan. Shershoh oʻlimidan keyin (1545) Shim. Hindistonda boshlangan nizolar mamlakatni siyosiy jihatdan parchalab tashlagan. Sharoitdan foydalanib Humoyun Hindistonga yurish boshlagan va 1555 yil 27-may kuni Sirxindda boʻlib oʻtgan shiddatli jangda afgʻonlar yengilganlar. Bu gʻalaba Shimoliy Hindistonda 2-marta boburiylar sulolasi hukmronligining oʻrnatilishini taʼminlagan

Akbar Jaloliddin Muhammad "Akbar-shoh" – Boburiylar sulolasidan hukmdor (1556 – 1605). Hindistondagi boburiylar saltanati hukmdori (1556-yildan).Akbar-shoh Boburning nabirasi, Humoyunning oʻgʻli, 13 yoshida taxtga oʻtirgan (1556-yil 15-fevral). Dastlab vaziri turkman Bayramxon otaliq yorda-mida taxtni boshqargan, soʻngra balogʻat yoshiga yetgach, mamlakatni qattiqqoʻllik bilan idora eta boshlagan. Saltanatini kengaytirish uchun muttasil kurashgan.

Akbarshoh davrida Boburiylar saltanati shimda Balxsan tortib janubiyda Godovari daryosigacha (Kashmir va Afgʻoniston hududlari bilan), gʻarbda Arabiston dengizidan sharqda Bengaliya qoʻltigʻigacha boʻlgan ulkan hududni qamrab olgan. Markazlashgan saltanat tuzish maqsadida 1574-yildan ichki islohotlar oʻtkazishga kirishadi: qoʻshin ustida nazoratni kuchaytiradi va uni qayta tashkil etib, yangidan qurollantiradi, mamlakatni yangi ma’muriy tumanlarga boʻladi. Nikoh rish-talari orqali Rajput knyazliklari bilan aloqalarni mustahkamlagan.