Berdaq nomidagi qdu kimyo texnologiya fakulteti

Reaksiyada ajralib chiqayotgan yoki yutilayotgan issiklik miqdori ifodalangan kimyoviy tenglamalar termokimyoviy tenglamalar deyiladi. T.da gomogen (bir jinsli) va geterogen (har xil jinsli) sistemalar maʼlum boʻlib, bular bitta yoki bir necha fazalardan tashkil topadi. Gomogen sistemata azot bilan kislorod gazlari aralashmasi, geterogen sistemata. esa suv bilan muzning aralashmasi yoki havo (atmosfera)dagi kumir va oltingugurt zarralarining aralashmasi misol boʻla oladi. Soʻnggi sistema 3 fazadan — 2 ta qattiq va 1 ta gaz fazasidan iborat.

Reaksiyada ajralib chiqayotgan yoki yutilayotgan issiklik miqdori ifodalangan kimyoviy tenglamalar termokimyoviy tenglamalar deyiladi. T.da gomogen (bir jinsli) va geterogen (har xil jinsli) sistemalar maʼlum boʻlib, bular bitta yoki bir necha fazalardan tashkil topadi. Gomogen sistemata azot bilan kislorod gazlari aralashmasi, geterogen sistemata. esa suv bilan muzning aralashmasi yoki havo (atmosfera)dagi kumir va oltingugurt zarralarining aralashmasi misol boʻla oladi. Soʻnggi sistema 3 fazadan — 2 ta qattiq va 1 ta gaz fazasidan iborat.

Barcha kimyoviy jarayonlar issiqlik chiqishi yoki yutilishi bilan ro’y beradi. Kimyoviy reaksiyalarda ajralib chiqadigan yoki yutiladigan issiqlik miqdori reaksiyaning issiqlik effekti deyiladi. Issiqlik chiqishi bilan boradigan reaksiyalar ekzotermik, issiqlik yutilishi bilan boradigan reaksiyalar endotermik reaksiyalar deyiladi.

Issiqlik effektlari ko’rsatilgan reaktsiyalar termokimyoviy tenglamalar deb ataladi. Reaksiyaning issiqlik effekti moddalarning fazoviy holatiga, sharoitga bog’liq. Reaksiyalarning issiqlik effektlari bir xil standart sharoitda o’rganiladi. Standart sharoit deganda 298 K(250C) harorat va 101,325 kPa bosim tushuniladi. Termokimyoviy tenglamalarda moddalarning agregat holatlari ko’rsatiladi.

Masalan

2H2(g) + O2(g) = 2H 2O (s) + 571,6 kJ
H 2(g) + 1/2O2(g) = H2O(s) + 285,8 kJ
H 2(g) + 1/2O2(g) = H2O (g) + 241 kJ
N 2(g) + O2(g) = 2NO (g) - 180,5 kJ