Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети Чет тиллари факультети Хорижий тил ва адабиёти (инглиз тили) йўналиши

Мутолаа ва Нутқ дарси
Шунингдек, таълим муассасаларида мутолаа ва унинг нутқи учун алоҳида дарслар қўйилиши керак. Ҳафтасига уч-тўрт марта ташкил этилса ва ҳар бир дарсда битта ўқувчи ўзининг хоҳлаган китобини ўқиб келиб, ундан олган сабоғини тенгдошлари билан бўлишса ва фикр алмашса, ҳам ўргатган ҳам ўрганган бўлиб, ҳаётий тажрибаларини янада мустаҳкамлаш имкониятига эга бўлишади. Натижада, одам ҳам маънавиятини бойитади, ҳам нутқини шакллантиради.
Мутолаа ва Нутқ танлови
Китобни ўргатиш, ёки уни оммага таништириш
эмас, китоб орқали инсонни тарбиялаш жоиз, унинг тафаккурини илму билим ва маълумотлар билан тўлдириш эмас, балки қалбини китоб орқали олинган фазилатлар билан суғориш керак.
Ёшлар орасида юқорида таъкидланган дарс номидек – “Мутолаа ва Нутқ” танлови ташкил этилса, мутолаа қилинган китоб дарсдагидан кўра кенгроқ оммага реклама қилинади, яъни китобдан олинган сабоқ кўпчилик билан баҳам кўрилади.
Ҳарқандай асарнинг ўзи ҳам сабоқ, ҳам мотивация бўлади. Китобхон ҳам нотиқ сифатида мутолаа қилган китобидан олган сабоғини даст аввал ўзи англаб етиши ва ундан хулоса чиқарган ҳолда омма онгига уни мотивация сифатида сингдириши керак.

• Ҳар бир талаба индивидуал иштирок этади;
• Танлов 5 босқичда (кафедралараро, факультетлараро, олийгоҳ, ҳудудий ва республика босқичлари) ўтказилади;
• Ҳар бир босқичда барча иштирокчи талабаларга мутолаа учун маълум бир китоб ва муддат (китоб ҳажмига эмас, унинг мазмунига, яъни қабул қилиш мураккаблигига асосланиб) белгиланади;
• Баҳолаш меъзони эса нотиқнинг нафақат нутқ равонлиги, балки асардан олган сабоғини қанчалик тингловчига етказа олиши – тасирчанлик даражасига асосланади.

Бу танловнинг моҳияти шундаки, одатдаги танловлардагидек китобнинг мазмунидаги фактлар ёки қахрамонлар тўғрисидаги маълумотларни савол-жавоб ёки тест қилиб олиш ва шу орқали ўқувчининг ақл-заковати ва хотира қобилиятини текшириш эмас, балки китобдан олган ҳаётий тажрибасини нутқи орқали юзага чиқара олиш ва уни омманинг онгига билим сифатида эмас, қалбига инсонийлик фазилати сифатида сингдира олиш ҳисобланади.
Ҳам танлов, ҳам сабоқ сифатида ташкил этиладиган мазкур тадбир оммавий ахборот воситалари орқали ҳам тақдим этилса, оммавий равишда зиё улашишдек улуғ мақсадимизга етишимиз мумкин.