Bentonit gillari
Kirish. O'zbekiston hukumati tomonidan mavjud korxonalarni davlat tasarrufidan chiqarish va modernizatsiya qilishga qaratilgan o'z vaqtida amalga oshirilgan islohotlar, xususiy biznesni tashkil etish va rivojlantirish bo'yicha strategik tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirish, xorijiy investitsiyalarni zamonaviy texnologik quvvatlar shaklida keng jalb etish uchun yaratilgan Real sharoitlar nisbatan qisqa vaqt ichida O'zbekiston sanoatini mahalliy xomashyoga qayta qurish va qayta yo'naltirishga yordam berdi.
Shuni ta'kidlash kerakki, ushbu keng ko'lamli islohotlar fonida, O'zbekiston mineral xom ashyosining taniqli va mavjud manbalari hamda respublika korxonalarining xarobalarida to'plangan turli xil yirik tonnajli texnogen chiqindilardan tashqari, yangi topilgan konlarda va respublikamiz geologlari tomonidan topilgan arzon mineral loy xom ashyolarining namoyon bo'lishida alohida qiziqish uyg'otdi.
O'zbekiston Respublikasi foydali qazilmalar davlat balansiga ko'ra (01.01.2014 y.holatiga ko'ra) O'zbekiston hududida 1764 kon, shu jumladan, 648 qurilish materiallari ochildi. Mustaqillik yillarida ochilgan 267 konlarini o'z ichiga olgan 877 tasi [5].
Erkin industrial iqtisodiy zonalar (EIZ) va maxsus industrial zonalar (EIZ) tashkil etish O'zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirishda juda muhim va o'z vaqtida strategik qadam bo'lib, ularning negizida yuqori qo'shimcha qiymatga ega raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishni ta'minlaydigan bir necha o'nlab yoki yuzlab yuqori texnologik zamonaviy sanoat quvvatlari tashkil etilmoqda, ekologik toza innovatsion texnologiyalardan foydalangan holda mineral-xomashyo resurslaridan samarali foydalanish muhim ustuvor mezonlar hisoblanadi
Mineral xom-ashyo orasida loy materiallari alohida o'rin tutadi, ular asosan kaolinlar, bentonitlar va bentonit kabi gillardir, ularning umumiy zaxiralari milliardlab tonnaga teng. Bu asrning boshlarigacha O'zbekistonning bentonit va bentonit shunga o'xshash loy mineral-xom ashyo bazasi asosan burg'ulash suyuqliklari uchun bentonit loy ishlab chiqarish, quyma ishlab chiqarishda, keramzit ishlab chiqarishda, qisman keramik massalarga plastiklashtiruvchi qo'shimchalar ishlab chiqarish uchun mavjud bo'lgan xom ashyo manbai sifatida tanilgan.
Mahalliy olimlar va ilmiy maktablarning ushbu turdagi xom ashyolardan sanoatning turli sohalarida keng foydalanish bo'yicha aniq maqsadga yo'naltirilgan tadqiqotlari natijasida o'z vaqtida taklif etilgan mavjud ishlanmalar va texnologik yechimlarga qaramay, afsuski, amalda qo'llanilmadi. Ushbu hodisa respublika sanoat korxonalarini xom ashyo bilan ta'minlashning sobiq ittifoq markazlashgan tizimi tomonidan ham qo'llab-quvvatlandi.
Ayni paytda O'zbekistonda bentonit glinlarni iste'mol qilishning asosiy yo'nalishlari qurilish materiallari ishlab chiqarish, neft va gaz qazib olish, quyish, omuxta yem ishlab chiqarish, qurilish sanoati hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |